Dyskusjom nie ma końca! Kapitalny finał stacjonarnej części 13. edycji Kamery Akcji

Jury odkrywa karty – wyniki konkursu Authors Spotlight

Przejmujące historie, intrygująca obserwacja codzienności, a do tego autorski głos i forma opowiadania – to jedynie kilka elementów, którymi wyróżniły się się filmy konkursowe prezentowane w ramach Festiwalu Kamera Akcja. Podczas tegorocznej edycji zaprezentowane zostały 24 filmy z całego świata, od Tajwanu przez Słowenię, Słowację, Polskę, Liban po Iran czy Brazylię. Wyświetlane etiudy i animacje oceniało jury w dwóch składach: Jury Główne – Ewa Puszczyńska, Mariola Wiktor oraz Łukasz Knap oraz Jury Młodych składające się z laureatów Olimpiady Wiedzy o Filmie i Komunikacji Społecznej – Krzysztof Kusz, Natasza Lazar i Gabriela Rybołowicz. W kategorii Najlepsza Etiuda „Live Action” Jury Główne nagrodziło Stanley’a Xu z Tajwanu za film „A Day, That Year” za umiejętność kondensacji emocji, fotogeniczność pięcioletniego aktora, dar obserwacji codziennego życia i wychwytywanie niuansów odsłaniających przejmujące doświadczenie dziecka, które zmieni je na zawsze. Wyróżniony został także film Macieja Jankowskiego „Warzywa i owoce”. Najlepszą Animacją Jury Główne okrzyknęło natomiast „The Fourth Wall” Mahboobeha Kalaee z Iranu za żywiołowość i rozmach wizualny animacji, doskonałe łączenie rozmaitych technik, wyobraźnię i fantazję, poczucie humoru, kreatywność i ironiczny portret patriarchalnych wzorców oraz rytuałów rodzinnych, skrywanych w maleńkiej przestrzeni domowej kuchni. Jurorzy postanowili wyróżnić także Mateusza Jarmulskiego i jego film „The Visit”. Jury Młodych nagrodziło natomiast Karola Ulmana, autora „Nie ma spokoju” za odważną eksplorację intrygującego konceptu, zachęcającego do rozważań nad etycznością połączenia technologii, natury i nas samych. W tym roku po raz pierwszy została przyznana także Nagroda Publiczności – tytuł najlepszego filmu prezentowanego w ramach tegorocznego Authors Spotlight zdobyła etiuda „Warzywa i owoce” Macieja Jankowskiego.

Wirtuoz słowa wyłoniony

To była walka do ostatniej chwili! Podczas Gali Zamknięcia Festiwalu publiczność poznała zwycięzcę tegorocznego Konkursu Krytyk Mówi – plebiscytu dla twórców wideoblogów, audycji, podcastów filmowych, ale także krótkich form, takich jak TikTok. Internauci oddali niebagatelną liczbę 924 głosów. Wielkim zwycięzcą konkursu Krytyk Mówi został Rafał Białopiotrowicz, prowadzący kanał Galeria Horroru, na którego głos oddały 254 osoby! 

Złota Dziesiątka Konkursu Krytyk Mówi z liczbą oddanych głosów:

1. 5 na 5 Podcast (podcast) – 105
2. Abberacje (vlog) – 58
3. Dialogi Filmowe (podcast) – 7
4. Filmoznawczyni Diana Dąbrowska (podcast) – 232
5. Galeria Horroru (vlog) – 254
6. Jeszcze słowo (podcast) – 4
7. Kanapa Knapa (vlog) – 27
8. Kulturalny update (vlog) – 193
9. Mistycyzm Popkulturowy (vlog) – 3
10. Natural Born Writers – podcast od scenarzystów dla scenarzystów (podcast) – 41

Tupot przebiegających widzów, salwy śmiechu przed seansem, powiew orzeźwiającego, październikowego powietrza i wszyscy RAZEM – krytycy, kinofile, twórcy i dziennikarze. Festiwal Kamera Akcja to aktualnie jedyny festiwal filmów fabularnych w Łodzi, Mieście Filmu UNESCO – zauważyła prowadząca galę otwarcia Agata Gwizdała. To miejsce spotkań nie tylko dziełami światowej kinematografii, ale przede wszystkim rozmowy z gośćmi, ekspertami i pomiędzy festiwalowiczami. Podczas otwarcia festiwalu publiczność poznała laureatów Konkursu Krytyk Pisze. Nagrody przyznawało Jury w trzech składach: Jury Twórczyń – Katarzyna Dzida-Hamela, Milenia Fiedler, Anna Pachnicka – uhonorowały Nagrodą Główną Łukasza Homziuka za analizę „Całe życie za nami. O «Post tenebras lux» dziesięć lat później”, natomiast Jury Krytyków – Maja Głogowska, Patrycja Mucha-Smolińska, Rafał Glapiak oraz Michał Walkiewicz – nagrodziło Jana Brzozowskiego za tekst „Wiersz niewypowiedziany”. Laureatem wskazanym przez Jury Miesięcznika „KINO” – Iwonę Cegiełkównę, Adrianę Prodeus i Jaceka Cegiełkę – został Franciszek Drąg, autor tekstu „Samotni w domu. O dwóch filmach Ramona i Silvana Zürcherów”. Otwarcie zainaugurował także pokaz „Silent Twins” w reżyserii Agnieszki Smoczyńskiej, która po seansie, w towarzystwie Ewy Puszczyńskiej – producentki, odpowiedziała na pytania widowni. Gościnie mówiły o niełatwym procesie przygotowawczym, pracy w czasie pandemii oraz nawiązywaniu kontaktów z gwiazdami pokroju Letiti Wright. Zachwycona filmem publiczność dopytywała także o wykorzystane animacje, które są adaptacją twórczości fikcjonalnej June i Jennifer Gibbonsów, pierwowzorów postaci: Animacje wykorzystane w filmie powstały w Polsce, w Katowicach. Są autorstwa Basi Rupik, która skończyła Szkołę Filmową w Łodzi w tym roku. Udało jej się znakomicie oddać czułość do bohaterów, czym niezwykle mi zaimponowała – podkreśliła Smoczyńska.

Bez tabu o filmowym marketingu

Drugi dzień festiwalu przyniósł wyczekiwaną przez uczestników moc dyskusji. Sala kinowa Szkoły Filmowej po brzegi zapełniła się widzami, którzy wzięli udział w panelu z Pauliną Jaroszewicz, Mateuszem Górą, Wacławem Mikłaszewskim i Katarzyną Czajką-Kominiarczuk o promocji w branży filmowej. Rozmówcy przyznali, że współczesna działalność marketingowa to przełamywanie strachu, zachęcanie do artystycznego kina, do tworzenia społeczności wokół filmów, a więc forma edukacji filmowej. Trzeba być bezczelnym! Ja byłam na tyle bezczelna, by uznać, że nie tylko muszę szukać własnej niszy, ale też, że mój głos ma jakiekolwiek znaczenie – powiedziała Katarzyna Czajka-Kominiarczuk. A mówić należy w taki sposób, aby powstała promocyjna opowieść, pewna narracja. To emocje są najważniejsze – dodała. Wacław Mikłaszewski zwrócił natomiast uwagę na problem współczesnej nadprodukcji filmów: Paradoksalnie obserwujemy zmierzch wielkich, blockbusterowych taranów. Czy te wszystkie filmy muszą powstać, czy nie jest ich czasem za dużo? Rozmówcy zwracają także uwagę na wzrost świadomości widzów, spowodowany przez pandemię, podczas której serwisy streamingowe ułatwiły im dokonywanie wyboru odnośnie oglądanych treści. Aktualnie poszukują oni w kinie czegoś, czego nie zapewni mu seans filmu w domu. Znacznie chętniej wybierano filmy wywołujące bogactwo wrażeń niż potencjalnie zbyt trudne, artystyczne kino. A jednak i ono potrafi przyciągnąć widza, nawet spoza środowiska kinofilskiego, jeżeli wytworzy się wokół ambitnego filmu intrygującą narrację. Wielokrotnie nie walczymy z niechęcią – walczymy z lękiem. Ludzie niesamowicie boją się, że nie zrozumieją, że te filmy są zbyt poważne – odpowiednia promocja jest w stanie to zmienić – spuentowała Katarzyna Czajka-Kominiarczuk.

Kto kreuje gusta

W sobotę widownię rozgrzała do czerwoności dyskusja o Trendach w treściach. Jak trafić w gusta widowni? W panelu wzięli udział Katarzyna Śliwińska-Kłosowicz, Michał Broniszewski, Martin Stankiewicz oraz Artur Zaborski. Rozmówcy jednogłośnie stwierdzili, że aktualnie zachodzi bardzo duża przemiana w gustach odbiorców filmów i seriali, na co wpływ ma między innymi trwająca nadal pandemia. Prowadząca Kaja Klimek zauważyła, że widzowie poszukują treści dotykających aktualnych problemów w sposób czuły i dających nadzieję. Michał Broniszewski dodał także, że publiczność szuka w kinie postaci i wydarzeń, które kojarzy – takich produkcji szukamy też w Galapagos Films. Nie zgodził się z nim jednak Martin Stankiewicz: za sukcesem filmu musi stać coś więcej niż znane twarze. Marketing zbudowany tylko na muzykach, których zna jedynie część widowni filmowej, nie zadziała. Katarzyna Śliwińska-Kłosowicz odpowiadając na pytanie festiwalowiczów zauważyła także, że aktualnie nie jest możliwe wskazanie jednej, uniwersalnej widowni filmowej: Teraz mówimy nie o jednej grupie odbiorców, a o grupach. Nie da się stworzyć uniwersalnej produkcji – od samego początku musimy myśleć o konkretnym targecie. Dlatego też – dodała showrunnerka TVN Warner Bros. Discovery – wybierając nowe seriale, konieczne jest myślenie o tym, czy dana produkcja znajdzie swoją publiczność: Dla telewizji ważne jest to, żeby nowy serial się sprzedał, zarobił na siebie, a przynajmniej, by nadawca nie stracił na jego produkcji. Paneliści podjęli także temat tego, kto współcześnie jest kreatorem gustów: Aktualnie krytycy filmowi muszą selektywnie podchodzić do tego, o jakich filmach będą pisać w swoich tekstach. Niestety – ja, jako dziennikarz dostaję do dyspozycji cztery strony w danym czasopiśmie. Nie jestem w stanie pisać o wszystkim, co zobaczyłem na festiwalu. – stwierdził Artur Zaborski. Krytyka filmowa jest bardzo ważna, ale – moim zdaniem – to twórcy filmowi powinni przejąć funkcję osób kreujących gusta, tak by powstawało coraz mniej filmów z tymi samymi twarzami, jak komedie romantyczne z Tomaszem Karolakiem – dodał Martin Stankiewicz.

Co z tą krytyką

Niedzielne popołudnie upłynęło pod znakiem krytyki filmowej. W panelu Krytycznie do szpiku kości udział wzięli cenieni eksperci – Ewa Puszczyńska, Anna Tatarska, Mateusz Demski oraz Marcin Radomski. Goście przyznali, że aktualnie żyjemy w erze totalnej nadprodukcji. Przebodźcowanie widowni filmowej i serialowej nagromadzeniem dziesiątek, a nawet setek tytułów prowadzi do tego, że nie potrafią oni wybrać tej jednej produkcji do obejrzenia. Tutaj pojawia się więc rola krytyka filmowego, który będzie potrafił wskazać dzieła, na które warto poświęcić swój wolny czas. Krytyka filmowa powinna mieć wymiar edukacyjny. Misją krytyka jest mówienie, nie tylko do czego widz powinien sięgnąć, ale także dlaczego powinien to zrobić – przyznała Ewa Puszczyńska. Anna Tatarska wtórując producentce powiedziała, że ze względu na brak edukacji, w ludziach pojawia się strach przed poznawaniem bardziej wymagającego kina. Dlatego jesteśmy my – dziennikarze, krytycy – którzy pracujemy w zawodzie szeroko rozumianym. W dużym stopniu tworzymy sztukę użytkową, z której mogą czerpać nasi odbiorcy. Marcin Radomski zwrócił także uwagę na to, że krytyk filmowy jest pośrednikiem pomiędzy twórcą filmowym a widzem: Jako krytycy jesteśmy właśnie tymi, którzy komunikują się z widzem. 

To nie koniec! Co czeka widzów w części online

Choć stacjonarna część Kamery Akcji dobiegła końca, od 17 do 20 października na widzów czekają będą online’owe wydarzenia w aż sześciu blokach godzinowych – w każdym z nich zupełnie inna forma spotkania z filmem. Pełny program pokazów online dostępny jest na stronie festiwalu. Podczas Akcji Edukacji, czyli spotkania z książką: Śmierć krytyka, uczestnicy skonfrontują się z tezą o zmierzchu krytyki filmowej. Organizatorzy przygotowali także spotkanie Wideoesej. Pomysł, produkcja z twórcami z Pracowni Eseju Filmowego w ramach vnLab w Szkole Filmowej: Dagną Kidoń, Michałem Matuszewskim, Kubą Mikurdą oraz Stanisławem Liguzińskim. Przemierzając meandry branży filmowej warto zwrócić także uwagę na spotkanie Za castingowymi drzwiami z Nadią Lebik  i Jarkiem Skotnickim o tym, jak wygląda praca reżysera obsady i agenta aktorów. Sesję spotkań w ramach części online festiwalu zakończy FlixClassic. Klasyka kina wraca do łask – rozmowa Miłosza Stelmacha oraz Małgorzaty Markiewicz wokół nowej na rynku streamingowym platformy FlixClassic. Goście opowiedzą o tym, jak wielkim wyzwaniem jest promocja katalogu VOD składającego się z powszechnie mniej popularnych filmów w kontekście rywalizacji o widza z gigantami, takimi jak Netflix czy HBO Max. W tym roku na widzów czeka także nowość – projekt Mickiewicz filmowy. Echa „Ballad i romansów” w polskim kinie – wskazując, że romantycy i filmowcy mogą iść ramię w ramię! Podczas spotkania Film i poezja. Związki niezalegalizowane albo związki nielegalne Kamila Żyto odpowie na pytanie, możliwe jest udane zekranizowanie tekstów poetyckich. Temat ekranizacji kontynuować będzie Małgorzata Jakubowska (filmoznawczyni UŁ), która w ramach webinarium Has romantyczny. Ballada i romans sięgnie po „Pożegnania” i nieco zapomniany tytuł mistrza – „Złoto”. Zainteresowani dalszymi poszukiwaniami Mickiewicza w filmach powinni zwrócić uwagę na Case study filmu „Świtezianka” z Martą Kasprzak, jak i spotkanie z autorkami – Mai i Julią Bui. To jednak nie koniec poszukiwań filmowego Mickiewicza. Motywów mitologii słowiańskiej oraz podań ludowych można doszukiwać się także w twórczości Jagody Szelc, choćby w obsypanej nagrodami „Wieży. Jasny dzień”. Uczestnicy projektu będą mogli przypomnieć sobie zarówno ten wyjątkowy thriller psychologiczny i wysłuchać rozmowy z autorką, którą przeprowadzi Marcin Radomski (KINOrozmowa). Adam Sołtys i Maciej Kujawski, prowadzący podcast Koła Naukowego Filmoznawców UŁ „Gdzie dwóch się boi”, przygotowali dla odbiorców autorską serię „Groza i romantyczność”. W czterech specjalnych odcinkach zagłębią się w poszukiwanie wątków mickiewiczowskich w polskich filmach, między innymi w niewielkiej niszy polskich filmów grozy. Słuchacze będa mieli okazję wysłuchać, jak słowiańskie motywy zawarte m.in. w „Świtezi”, „Romantyczności” czy „Lilijach” wybrzmiewają w twórczości Marka Piestraka czy Andrzeja Żuławskiego. Spotkania wokół ballad Mickiewicza zamkną wyjątkowe warsztaty dziennikarsko-filmowe z Gosią Stasiak. Uczestnicy poznają metody odszukiwania odniesień w analizowanych dziełach. A to wszystko w obliczu zmieniającego się świata krytyki filmowej, którą coraz bardziej przejmują media społecznościowe. 

---

13. Festiwal Kamera Akcja odbywa się od 13-16 października 2022 roku: stacjonarnie w Łodzi oraz online na platformie Think Film (17-20.10.). Zadanie zrealizowane dzięki dofinansowaniu z budżetu Miasta Łodzi. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej oraz Uniwersytetu Łódzkiego – mecenasa festiwalu. Festiwal odbywa się pod Honorowym Patronatem Prezydent Miasta Łodzi Hanny Zdanowskiej.

Spotkania z cyklu Akcja Edukacja są realizowane w ramach programu „Łódź akademicka, Łódź naukowa 2022”. Projekt jest dofinansowany z budżetu miasta Łodzi w ramach regrantingu przeprowadzonego przez Centrum Opus. Organizatorem jest Fundacja FKA. Wstęp na wydarzenia jest bezpłatny.

Mickiewicz filmowy. Echa „Ballad i romansów” w polskim kinie to wydarzenie online odbywające się od października do listopada 2022 na platformie Think Film. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz z budżetu Miasta Łodzi. Partnerem merytorycznym wydarzenia jest Biblioteka Miejska w Łodzi. Partnerami są: Łódź Film Commission, EC1 w Łodzi, Think Film. Patronatem medialnym wydarzenie objęli: TVP 3 Łódź, Radio Łódź, TVP Kultura. Organizatorem wydarzenia jest Festiwal Krytyków Sztuki Filmowej Kamera Akcja.