Polskie prawo przewiduje, że wszystkie dokumenty prawa jazdy wydane przed 18 stycznia 2013 r. muszą zostać wymienione. Wynika to bezpośrednio z art. 124 ustawy o kierujących pojazdami. W punkcie 1 zapisano:
„Osoby posiadające prawa jazdy wydane do dnia 18 stycznia 2013 r. obowiązane są dokonać ich wymiany, na prawa jazdy zgodne z nowym wzorem prawa jazdy określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 20 rozporządzenie w sprawie dokumentów uprawniających do kierowania pojazdami ust. 1 pkt 1.”
Co więcej, ustawa precyzuje termin: wymiana ma się odbyć między 19 stycznia 2028 r. a 18 stycznia 2033 r. Art. 124 pkt 4 wskazuje:
„Prawa jazdy wydane do dnia 18 stycznia 2013 r. podlegają wymianie w okresie od dnia 19 stycznia 2028 r. do dnia 18 stycznia 2033 r. w terminach określonych przez ministra właściwego do spraw transportu lub w terminie wcześniejszym na wniosek posiadacza prawa jazdy.”
Wymiana obejmie również prawa jazdy bezterminowe, których właściciele przez lata byli przekonani o trwałości swoich uprawnień.
Jak sprawdzić, czy dokument wymaga wymiany?
Najprościej jest sprawdzić datę ważności prawa jazdy w aplikacji mObywatel. Po zalogowaniu się należy wybrać dokument „mPrawo jazdy”, przewinąć ekran do sekcji „dane dokumentu” i odczytać termin ważności. System wyświetli również daty ważności poszczególnych kategorii. Alternatywnie, informację znajdziemy też w rubryce nr 11 na odwrocie plastikowego blankietu prawa jazdy.
Część kierowców nie może czekać do 2028 roku. Ci, których dokumenty zostały wydane w 2013 roku, a więc jako pierwsze zgodnie z nowymi zasadami, będą musieli je wymienić już w 2025 r. Dotyczy to także osób, które z powodów zdrowotnych mają przyznane prawo jazdy na krótszy czas.
Zgodnie z art. 13 ustawy:
„Prawo jazdy AM, A1, A2, A, B1, B, B+E lub T wydaje się na okres 15 lat, z tym że: okres ten może być krótszy, o ile wynika to z orzeczenia lekarskiego (...).”
Dla wyższych kategorii — takich jak C1, C1+E, C, D1, D+E — przewidziano 5-letni okres ważności, o ile orzeczenia lekarskie i psychologiczne nie wskazują krótszego terminu.
Jakie dokumenty są potrzebne do wymiany?
By złożyć wniosek o wydanie nowego prawa jazdy, należy przygotować:
- wniosek o wydanie prawa jazdy,
- aktualne zdjęcie,
- potwierdzenie wniesienia opłaty administracyjnej (100 zł),
- dowód osobisty lub paszport,
- dokument potwierdzający pobyt (dla cudzoziemców),
- dotychczasowe prawo jazdy,
- orzeczenie lekarskie — wymagane w większości przypadków, z wyjątkiem bezterminowych dokumentów.
Wniosek można złożyć w urzędzie miasta, dzielnicy (Warszawa) lub w starostwie powiatowym. Możliwa jest również wysyłka pocztowa.
Bezterminowe prawa jazdy — czy na pewno „na zawsze”?
Prawa jazdy wydane bezterminowo również podlegają obowiązkowi wymiany. Dla tej grupy kierowców nie są wymagane dodatkowe badania lekarskie, a jedynym kosztem jest opłata administracyjna.
Niestety, w ostatnich latach dochodziło do sytuacji, w których urzędnicy — np. przy zmianie nazwiska po ślubie — omyłkowo zamieniali dokument bezterminowy na terminowy. Prowadziło to do utraty uprawnień, choć była to wina błędu administracyjnego. W takich przypadkach istnieją procedury umożliwiające odzyskanie statusu bezterminowego dokumentu.
Surowsze przepisy — więcej okazji do utraty uprawnień
W czerwcu 2024 roku Ministerstwo Infrastruktury ogłosiło zamiar zaostrzenia przepisów. Nowelizacja przewiduje m.in., że kierowca przekraczający dozwoloną prędkość o więcej niż 50 km/h poza obszarem zabudowanym (na drogach jednojezdniowych dwukierunkowych) straci prawo jazdy na 3 miesiące.
Drugą zmianą będzie likwidacja możliwości odbycia kursu reedukacyjnego, który dotychczas pozwalał zredukować punkty karne. Dotyczyć to będzie jednak wyłącznie najpoważniejszych wykroczeń, takich jak wyprzedzanie na przejściu dla pieszych lub na podwójnej linii ciągłej.
Co grozi za przekroczenie limitu punktów karnych?
W przypadku przekroczenia limitu punktów karnych kierowca może zostać skierowany na kurs i testy lub od razu utracić prawo jazdy — zależnie od tego, jak długo posiada uprawnienia. Wielu kierowców próbuje unikać mandatu, odmawiając jego przyjęcia. To jednak może skutkować surowszymi konsekwencjami sądowymi.
Na dokumencie prawa jazdy często znajdują się cyfrowe oznaczenia — tzw. kody. Mają one ogromne znaczenie, bo opisują ograniczenia, obowiązki lub dodatkowe warunki. Przykład: kod 106 oznacza, że kierowca nie może prowadzić pojazdów kategorii B (osobówek), mimo posiadania uprawnień do prowadzenia ciężarówek czy autobusów (C1, C, D1, D). To efekt wyroku sądowego, który pozwala nadal pracować zawodowo, ale wyłącza możliwość prywatnego korzystania z auta osobowego.
Komentarze (0)