Odszkodowania za słupy rosną. Właściciele działek mogą liczyć na duże kwoty

W praktyce bowiem nie każda linia czy słup zostały ustawione zgodnie z przepisami, a brak właściwych dokumentów po stronie przedsiębiorstwa energetycznego daje właścicielowi realne podstawy do roszczeń. Rozpoczęcie takiej procedury nie wymaga specjalistycznej wiedzy, a jedynie zrozumienia, kiedy mamy do czynienia z bezprawnym zajęciem gruntu.

Odszkodowanie za słupy energetyczne na działce – przesłanki do roszczeń

Roszczenia wobec przedsiębiorstwa energetycznego pojawiają się przede wszystkim wtedy, gdy urządzenia znajdują się na działce bez wymaganej podstawy prawnej. Chodzi o sytuacje, w których:

• nie uzyskano zgody właściciela lub użytkownika wieczystego,
• nie podpisano umowy o ustanowieniu służebności przesyłu,
• nie wydano decyzji administracyjnej umożliwiającej zajęcie gruntu,
• w księdze wieczystej brak jest wpisu o istnieniu służebności.

Każda z tych okoliczności świadczy o bezumownym korzystaniu z nieruchomości, co oznacza, że ograniczenie prawa własności następuje bezprawnie, a więc właściciel ma podstawy, by żądać wynagrodzenia.

Służebność przesyłu – kto ma prawo wystąpić o wynagrodzenie

Uprawnionym do roszczeń jest przede wszystkim właściciel nieruchomości, lecz w pewnych przypadkach podobne prawa ma użytkownik wieczysty. Kluczowe jest ustalenie, komu podlega dana sieć i który podmiot odpowiada za jej utrzymanie. Informacje te można zdobyć, analizując choćby fakturę za energię lub korzystając z publicznych rejestrów przedsiębiorstw zarządzających infrastrukturą energetyczną.

Brak formalnego tytułu prawnego po stronie energetyki prowadzi do tego, że osoba władająca nieruchomością może domagać się zapłaty, ustanowienia służebności przesyłu lub — w szczególnych przypadkach — usunięcia urządzeń, jeżeli nie są już używane.

Kiedy infrastruktura energetyczna ogranicza właściciela – typowe przypadki

Obecność słupów może znacząco utrudniać codzienne korzystanie z gruntu. Roszczenia są uzasadnione m.in. wtedy, gdy infrastruktura:

• uniemożliwia zaplanowaną zabudowę części działki,
• powoduje spadek wartości nieruchomości, zwłaszcza gdy ma charakter budowlany,
• wymusza ustanowienie stref ochronnych ograniczających użytkowanie gruntu,
• powstała bez jakiejkolwiek formalnej zgody.

W takich sytuacjach właściciel może domagać się:

• zapłaty za okres bezprawnego korzystania z terenu,
• wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu,
• likwidacji infrastruktury, gdy ta nie spełnia już żadnej funkcji.

Zazwyczaj przedsiębiorstwa energetyczne decydują się na wypłatę stosownego wynagrodzenia, ponieważ usunięcie urządzeń bywa dla nich logistycznie kosztowne i nieopłacalne.

Księga wieczysta i służebność przesyłu – jak sprawdzić stan prawny działki

Jednym z podstawowych dokumentów, do których należy zajrzeć, jest księga wieczysta nieruchomości. To właśnie tam — w dziale III — zamieszcza się informacje dotyczące obciążeń takich jak służebność przesyłu. Brak stosownego wpisu oznacza zwykle, że przedsiębiorstwo energetyczne nie dysponuje formalnym prawem do korzystania z działki.

Księgę wieczystą można przejrzeć online w systemie prowadzonym przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Jeżeli przedsiębiorstwo nie figuruje w dziale III, właściciel jest w korzystnej sytuacji i może złożyć żądanie zapłaty lub oczekiwać ustanowienia służebności za odpowiednią kwotę.

Zasiedzenie służebności – kiedy przedsiębiorstwo przejmuje prawo do gruntu

Firmy energetyczne mogą uzyskać służebność przesyłu przez zasiedzenie, o ile przez wiele lat korzystały z nieruchomości. Dotyczy to dwóch wariantów:

• po 20 latach, gdy przedsiębiorstwo działało w dobrej wierze,
• po 30 latach, gdy wiedziało o braku tytułu prawnego.

Właśnie dlatego tak istotne jest, by właściciele działek nie odkładali sprawy na później. Wieloletnia bierność może doprowadzić do tego, że roszczenia wygasną.

Przedawnienie roszczeń – ile czasu ma właściciel

Jeżeli nie doszło do zasiedzenia, nadal obowiązuje okres przedawnienia roszczeń. W przypadku dochodzenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu termin ten wynosi 6 lat. Można go jednak przerwać poprzez wszczęcie postępowania sądowego lub złożenie wniosku o próbę ugodową, co powoduje ponowne naliczanie terminu od chwili dokonania czynności.

Takie działania są kluczowe, gdy procedura się przeciąga lub przedsiębiorstwo zwleka z odpowiedzią na wezwanie.

Miejscowy plan zagospodarowania – jak wpływa na wartość działki

W wielu przypadkach słupy oraz linie przesyłowe przyczyniają się do powstania stref ochronnych, które znacznie ograniczają potencjał inwestycyjny działki. Gminy nakładają ograniczenia dotyczące:

• zabudowy,
• nasadzeń wysokich drzew,
• prowadzenia określonej działalności.

Każde takie ograniczenie obniża wartość nieruchomości, co stanowi jedną z podstaw do naliczenia odszkodowania. Właściciel może wykazać, że przez obecność infrastruktury jego grunt stracił część wartości rynkowej.

Jak wylicza się odszkodowanie – kryteria wyceny

Wysokość odszkodowania ustala rzeczoznawca majątkowy. Wycena obejmuje m.in.:

• aktualny poziom cen nieruchomości w okolicy,
• charakter linii przesyłowej oraz jej napięcie,
• powierzchnię gruntu wyłączoną z użytkowania,
• wpływ infrastruktury na atrakcyjność działki jako budowlanej lub inwestycyjnej.

W efekcie odszkodowania mogą wynosić od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych, a w przypadku dużych ograniczeń — jeszcze więcej.

Jak uzyskać pieniądze krok po kroku

1. Zweryfikuj dokumenty – sprawdź księgę wieczystą oraz plan zagospodarowania.
2. Ustal operatora sieci – zwykle jest to lokalny zakład energetyczny.
3. Zgromadź materiał dowodowy – fotografie, mapy geodezyjne, decyzje urzędowe.
4. Wyślij wezwanie do zapłaty – najlepiej w formie pisemnej.
5. Zleć wycenę rzeczoznawcy – wzmocni to twoją argumentację.
6. Rozmawiaj o ugodzie – wiele firm unika sporów sądowych.
7. Wnieś pozew, jeśli negocjacje nie przyniosą rezultatu.

Najważniejsze jest ustalenie, czy przedsiębiorstwo może wykazać legalne podstawy zajęcia gruntu. Jeśli takich dowodów brak, właściciel ma pełne prawo ubiegać się o wynagrodzenie.