Szykują się zmiany w systemie wypłat emerytur. Gotówka odchodzi do lamusa

Zakład Ubezpieczeń Społecznych opublikował dane, które jednoznacznie wskazują na wzrost liczby osób otrzymujących świadczenia w formie bezgotówkowej. W marcu 2025 roku już 80 procent emerytów i rencistów korzystało z przelewów bankowych jako formy odbioru emerytury lub renty. To bardzo wyraźna zmiana w porównaniu z sytuacją sprzed kilku lat.

Dla zobrazowania skali: w grudniu 2020 roku ZUS realizował 2,2 miliona wypłat gotówkowych dostarczanych przez listonoszy. W 2024 roku ta liczba spadła do 1,78 miliona. Spadek o ponad 400 tysięcy wskazuje, że coraz więcej seniorów decyduje się na wygodę, bezpieczeństwo i niezależność, jaką oferuje przelew bankowy. To także dowód na rosnącą świadomość finansową tej grupy społecznej.

Główne przyczyny rosnącej popularności przelewów

Odbieranie pieniędzy na konto bankowe niesie ze sobą wiele praktycznych korzyści. Przede wszystkim eliminuje ryzyko kradzieży lub zagubienia gotówki – zwłaszcza w przypadku osób starszych, które bywają celem oszustów. Przelew daje natychmiastowy dostęp do środków, umożliwia płatności bezgotówkowe i pozwala kontrolować wydatki.

Instytucje państwowe podkreślają również aspekt wygody: świadczeniobiorca nie musi być obecny w domu w określonym terminie, nie musi czekać na wizytę listonosza ani ryzykować opóźnień w dostawie świadczenia. Środki wpływają na konto automatycznie, bez potrzeby wychodzenia z domu.

Kto korzysta z przelewów, a kto jeszcze nie?

Analiza danych pozwala wyróżnić grupy, które w największym stopniu korzystają z wypłat elektronicznych. Rekordowe wartości odnotowano wśród osób pobierających nauczycielskie świadczenia kompensacyjne – aż 99 procent z nich wybiera przelewy bankowe. Równie wysoki poziom występuje w przypadku emerytur pomostowych (96 procent) oraz świadczeń przedemerytalnych (94,9 procent).

Wysoki wskaźnik – 82,3 procent – dotyczy również standardowych emerytur, co świadczy o tym, że główny filar systemu emerytalnego jest coraz silniej powiązany z bezgotówkowym obiegiem pieniędzy.

Z kolei najniższe wartości dotyczą świadczeń dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji – zaledwie 43,3 procent z nich odbiera pieniądze na konto. Niewiele lepiej sytuacja wygląda w przypadku programu „Mama 4+”, gdzie 47 procent beneficjentów korzysta z przelewów. Renty socjalne również wypłacane są w znacznej części gotówką – tylko 66,4 procent przypadków odbywa się elektronicznie.

ZUS stawia na edukację, nie na przymus

Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wprowadza obowiązku korzystania z konta bankowego, ale systematycznie zachęca do tego świadczeniobiorców. Kluczową rolę odgrywa tutaj kampania „Bezpiecznie, zdrowo, bezgotówkowo”, organizowana corocznie w ramach Dni Seniora.

Celem tej inicjatywy jest pokazanie seniorom, że korzystanie z usług bankowych nie jest trudne ani niebezpieczne. Pracownicy ZUS prowadzą szkolenia, instruktaże i indywidualne konsultacje, w trakcie których uczą:

• jak otworzyć rachunek bankowy,
• jak korzystać z karty płatniczej,
• jak sprawdzać stan konta i historię transakcji,
• jak rozpoznawać próby oszustw finansowych.

Dzięki takim działaniom wzrasta zaufanie do banków i maleje poziom lęku związanego z technologią.

Finansowe zyski z cyfryzacji

Korzyści z przejścia na przelewy bankowe są zauważalne nie tylko dla seniorów. Znaczące profity odnosi również Zakład Ubezpieczeń Społecznych i cały budżet państwa. Wypłaty w formie bezgotówkowej są znacznie tańsze niż te dostarczane fizycznie.

Każdy przekaz gotówkowy to koszt – związany z transportem, zabezpieczeniem, opakowaniem oraz pracą doręczyciela. Rezygnacja z tej formy oznacza ograniczenie wydatków operacyjnych, co w skali kraju przekłada się na miliony złotych oszczędności rocznie. Usprawnienia te wpływają pozytywnie również na przejrzystość finansów publicznych – środki są łatwiej monitorowane, a ewentualne błędy można szybciej skorygować.

Maj 2025 – nietypowy kalendarz wypłat

Nie tylko forma, ale również terminy wypłat ulegają modyfikacjom. W maju 2025 roku ZUS zrealizuje świadczenia w sześciu, a nie w siedmiu standardowych terminach. Powodem są dni wolne przypadające na pierwszy weekend maja oraz inne święta, które utrudniają standardową realizację wypłat.

W praktyce oznacza to, że:

• osoby otrzymujące emeryturę 1 maja dostały ją wcześniej – 30 kwietnia,
• świadczenia przewidziane na 10 maja wypłacono już 9 maja,
• wypłaty przypadające na 25 maja przesunięto na 23 maja.

Pozostałe grupy – z terminami 5., 6., 15. i 20. dnia miesiąca – otrzymają środki w standardowych terminach, ponieważ te daty nie kolidują z dniami ustawowo wolnymi od pracy.

Nowoczesność i tradycja – trudna równowaga

Z jednej strony ZUS dąży do pełnej cyfryzacji i automatyzacji wypłat, z drugiej jednak uwzględnia potrzeby osób mniej biegłych w obsłudze nowoczesnych technologii. Dlatego też zmiany wprowadzane są stopniowo, a decyzja o formie wypłaty pozostaje w rękach świadczeniobiorcy.

Instytucja nieustannie balansuje między modernizacją systemu a potrzebą utrzymania dostępności usług dla wszystkich obywateli – niezależnie od wieku, miejsca zamieszkania czy poziomu umiejętności cyfrowych.