Wystawy i wydarzenia we wrześniu w Muzeum Miasta Łodzi

WYSTAWY CZASOWE W MMŁ

Sto lat temu artyści żydowscy powołali w Łodzi pierwszą awangardową grupę Jung Idysz, której – w pierwszym roku wolności po odzyskaniu przez Polskę autonomii – towarzyszyła powszechna wiara w udział we współtworzenie lepszego świata opartego o tradycję, kulturę i poczucie międzynarodowej wspólnotowości. Celem twórców, sformułowanym w dwóch manifestach, było zdefiniowanie nowego modelu sztuki narodowej, znajdującej inspiracje w tradycji ludowej i chasydzkiej. Ponadto czerpano z religijnych oraz artystycznych nurtów kultury zachodnioeuropejskiej, podkreślających znaczenie duchowości i mistycznego przeżycia zarówno w dziele sztuki, jak i w intymnej rozmowie z Bogiem. Modernizacja żydowskiej kultury zapoczątkowana na Wschodzie przez twórców związanych z Kultur-Lige, podjęta przez członków Jung Idysz, była kontynuowana w Warszawie, Białymstoku, Krakowie i Lwowie; w środowiskach awangardy plastycznej oraz literackiej. Pomimo silnego akcentowania przynależności etnicznej (język, tradycja) na sztukę Jung Idysz znacznie oddziaływały aktualne kierunki artystyczne: futuryzm, ekspresjonizm, kubizm. Członkowie grupy funkcjonowali w środowisku międzynarodowym (Paryż, Berlin, Drezno, Moskwa), utrzymując jednocześnie relacje z artystami polskimi.

W marcu 1919 roku ukazał się pierwszy numer literacko-artystycznego pisma „Jung Idysz” zawierający „wiersze słowem i grafiką”. Do końca roku wydano jeszcze dwa zeszyty – łącznie sześć numerów – w których oprócz artystów i poetów z Łodzi (m.in. M. Broderzon, M. Szwarc, J. Adler, P. Lindenfeld, I. Kacenelson, H. Barciński, I. Brauner, S. Blat), opublikowano teksty twórców z innych ośrodków (Uri Cwi Grinberg, M. Nadir, M. Rawicz, I. Sztern). Na końcowej stronie trzeciego – ostatniego zeszytu (nr 3– 4– 6) wydanego na przełomie listopada i grudnia 1919 roku, w rubryce „U nas:” (ogłoszenia różne) pojawiła się zapowiedź wspólnej wystawy Jung Idysz i poznańskiego Buntu. Niestety, idea kolekcji prezentującej dokonania polskiej oraz żydowskiej awangardy nie została wówczas zrealizowana.

Zaplanowana przez Muzeum Miasta Łodzi ekspozycja „Ekspresje Wolności. Bunt i Jung Idysz – wystawa, której nie było…”, stanowi bezpośrednie nawiązanie do koncepcji łódzkich i poznańskich twórców sprzed stu lat. Dzięki zbiorom Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Miasta Łodzi, Muzeum Sztuki w Łodzi, Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie oraz innych placówek muzealnych i osób prywatnych w Polsce i za granicą (Londyn, Paryż, Berlin, Poczdam), zostaną zaprezentowane prace członków poznańskiej grupy Bunt powstałej w 1918 roku i łódzkiej grupy literacko-artystycznej Jung Idysz. Dzieła artystów z obu ugrupowań będą obejmowały czas od lat dziesiątych XX w. do okresu powojennego – po 1945 roku.

W przestrzeni galerii wystaw czasowych zostanie pokazanych na osi czasu blisko dwieście  unikatowych grafik, rysunków, płaskorzeźb, obrazów, zdjęć, plakatów i oryginalnych wydawnictw z epoki, autorstwa m.in. Jankiela Adlera, Henocha Barcińskiego, Mosze Brodersona, Marka Szwarca, Poli Lindenfeld, Idy Brauner, Henryka Berlewiego, Jerzego Hulewicza, Stanisława Kubickiego, Władysława Skotarka i Stefana Szmaja. Efekty pracy twórczej zostaną opatrzone dwujęzycznymi przypisami, komentarzami historycznymi, a także skomplikowanymi biogramami twórców łódzkich i poznańskich.

Ekspozycji towarzyszy wydany przez Muzeum Miasta Łodzi unikatowy reprint trzech zachowanych oryginalnych wydawnictw „Jung Idysz”, który powstał przy współpracy osób wywodzących się z różnych ośrodków akademickich oraz instytucji w Polsce i za granicą, związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego polskich Żydów, próbujących ocalić pamięć o nieistniejącym już świecie. Wydawnictwo jako efekt wieloletnich badań nad twórczością grupyJung Idysz bazuje na zachowanych oryginałach prac Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie oraz  udostępnionych w domenie publicznej źródłach.

Reprint po raz pierwszy w historii został przetłumaczony z języka jidisz na języki polski i angielski. Zaś tłumaczenie całości materiału literackiego almanachu z 1919 roku zawdzięczamy wybitnym językoznawcom z Polski i Izraela.

Uzupełniającą częścią przedsięwzięcia będzie zorganizowana wspólnie z przedstawicielami środowiska naukowego i artystycznego Łodzi ścieżka dydaktyczna opowiadająca o miejscach związanych z twórczością członków grupy Jung Idisz oraz specjalny projekt Hommage, będący hołdem złożonym przez współczesnych twórców poznańskich dla artystycznego środowiska grupy Bunt.

Wystawa zainauguruje 100-lecie powstania grupy Jung Idysz i będzie najważniejszym wydarzeniem upamiętniającym jej znaczenie dla lokalnej i europejskiej kultury.

WYDARZENIA WRZEŚNIOWE W MMŁ

Kolektyw graficzny Distort Visual poprowadzi warsztaty graficzne dla uczestników indywidualnych w Muzeum Miasta Łodzi.

Zadaniem uczestników warsztatów „Moja książka dla Jung Idysz” będzie samodzielne wykonanie własnej rozkładówki z ilustracją, kolażem, rysunkiem,  czy zapisem tekstu, które zostaną powielone poprzez kserograf (czarno-biały) i zszyte w całość wraz z pozostałymi pracami. Etap pośredni - to przygotowanie grafik poprzez transfer na techniki warsztatowe druku, w tym również przedruk, druk wypukły, monotypie i ponowne ich przetworzenie. Dzięki temu działaniu uczestnicy zostaną poddani szczególnej wrażliwości na urozmaicony i indywidualny charakter odbitek. Efektem końcowym warsztatów będzie opracowany wspólny zeszyt z pracami wszystkich uczestników, a także przygotowanie nakładu, wymiana pomysłów i twórcza współpraca.

Każdy z uczestników może przynieść na warsztaty wybrane wcześniej zdjęcia lub projekty do dalszego przetwarzania.

07 września (sobota), godz. 14:00
Weekend z historią. Litzmannstadt Getto– oprowadzanie po Zaginionym Kwartale
Prowadzenie: Andrzej Grzegorczyk
Zapisy: 692 926 319, 42 307 13 82, edukacja@muzeum-lodz.pl

„Zaginiony KwartaŁ” – to oprowadzanie po fragmencie Łodzi, który dziś znany jest jako „park śledzia”. Przed wojną był to teren gęsto zabudowany i tętniący życiem. W czasie okupacji niemieckiej zniknął z mapy miasta, lecz do dziś można odnaleźć ślady istniejących tu niegdyś układów przestrzennych.

08 września (niedziela), godz. 14:00
Weekend z historią. Litzmannstadt Getto – wykład
Prowadzenie: Artur Kołodziejczyk
Zapisy: 692 926 319, 42 307 13 82, edukacja@muzeum-lodz.pl

Prelekcja, która jest organizowana z okazji 75. rocznicy likwidacji getta łódzkiego. Podczas wykładu omówiony zostanie temat wykluczenia narodowego i religijnego w czasie II wojny światowej oraz skutki doświadczenia Zagłady. Treść spotkania wzbogaci materiał filmowy poświęconym postaci Etty Hillesum – ofiary Holocaustu, której losy i przeżycia będą punktem wyjścia dla omawianego tematu.

14 września (sobota), godz. 13:00
Sploty awangardy – poznański Bunt i łódzki Jung Idysz – wydarzenie w ramach obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa
Prowadzenie: dr Irmina Gadowska
Zapisy: 692 926 319, 42 307 13 82, edukacja@muzeum-lodz.pl

Oprowadzanie po wystawie „Ekspresje Wolności. Bunt i Jung-Idysz – wystawa, której nie było...” połączone zostanie ze spacerem miejskim, a poprowadzi je dr Irmina Gadowska.

Wstawa ta stanowi bezpośrednie nawiązanie do koncepcji łódzkich, ale też i poznańskich twórców sprzed stu lat. I właśnie dzięki zbiorom Muzeum Narodowego w Poznaniu oraz Muzeum Miasta Łodzi, Muzeum Sztuki w Łodzi i Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie, a także kilku innych placówek muzealnych i osób prywatnych w Polsce oraz za granicą (Berlin, Londyn, Paryż, Poczdam), zaprezentowano prace członków poznańskiej grupy Bunt powstałej w 1918 roku i łódzkiej grupy literacko-artystycznej Jung  Idysz.

14 września (sobota), godz. 20:30
Podwórkowe kino – wydarzenie w ramach projektu „Łódzkie podwórko  – tradycja i współczesność”
Wprowadzenie: Jakub Krakowiak
Miejsce: plac Wolności 2 (podwórko kamienicy)
Zapisy: 692 926 319, 42 307 13 82, edukacja@muzeum-lodz.pl

Projekcja zostanie zaaranżowana na podwórzu, wśród kamienic, a podczas niej będzie można obejrzeć osiem filmów dokumentalnych przedstawiających Łódź z lat 60.  i 70. XX wieku. Ten wyjątkowy seans w nietypowym miejscu pozwoli poczuć dawną atmosferę miasta – rzeczywistości, której dzisiaj już nie ma, a do której łodzianie często powracają w swoich wspomnieniach.

15 września (niedziela) godz. 14:00
Cztery kultury splecione w łódzkim języku – wydarzenie w ramach obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa
Prowadzenie: Antonina Pawłowska, Beata Kamińska
Zapisy: 692 926 319, 42 307 13 82, edukacja@muzeum-lodz.pl

Oprowadzanie po wystawie „Na wspólnym podwórku – łódzki tygiel kultur i wyznań” połączone będzie z warsztatem językowym.

Wystawa prezentowana w Muzeum Miasta Łodzi stała się inspiracją dla spotkania z przeszłością Łodzi – miasta, w którym splatało się wiele kultur, religii i narodów. Specyfiką codziennego życia łodzian był kontakt z tradycjami Polaków, Żydów, Niemców i Rosjan, ich językiem, mentalnością, historią, zwyczajami i obyczajami. Właśnie stąd w życiu mieszkańców Łodzi następowało częste przenikanie czy zapożyczanie różnych form zachowania, sposobów świętowania, komunikowania się lub używania określeń. Żyjących w jednym mieście ludzi łączyło bardzo wiele – m.in. miejsce pracy, znajomi, rodzina, wspólne spędzanie wolnego czasu, celebrowanie świąt rodzinnych i kościelnych, strajki, czy protesty. Wspólna codzienność tworzyła też wiele płaszczyzn oraz możliwości do dyfuzji kulturowej, także w aspekcie językowym. Podsumowaniem oprowadzania po wystawie będzie interesujący warsztat językowy, podczas którego poznamy specyficzne łódzkie słownictwo, jego etymologię i charakterystyczne łódzkie powiedzenia oraz nazwy powiązane przede wszystkim z codzienną pracą łodzian początku XX wieku.

20 września (piątek), godz. 16:30
Język zawodów dawnej Łodzi – tematyczne oprowadzanie po wystawie „Na wspólnym podwórku – łódzki tygiel kultur i wyznań” dla osób z dysfunkcją wzroku.
Prowadzenie: Paulina Długosz
Zapisy: 692 926 319, 42 307 13 82, edukacja@muzeum-lodz.pl

Oprowadzanie po wystawie „Na wspólnym podwórku – łódzki tygiel kultur i wyznań”, w trakcie którego goście będą mogli korzystać z tyflografik, plansz dotykowych i replik przybliżających treści związane z historią przemysłowego miasta. Spotkanie to będzie prowadził przewodnik uzupełniający metodą audiodeskrypcji tradycyjne oprowadzanie.

22 września (niedziela), godz. 14:00
Prawdy i mity o Chaimie Rumkowskim
Prowadzenie: dr Monika Polit
Zapisy: 692 926 319, 42 307 13 82, edukacja@muzeum-lodz.pl

Wykład dotyczący kontrowersyjnej postaci jaką był Chaim Rumkowski, przełożony Starszeństwa Żydów w Łodzi w Litzmanstadt Getto. Postaci wokół której narosło wiele mitów. Omówi je doktor Monika Polit.

29 września (niedziela), godz. 12:30
Ekspresje małe i duże  – warsztaty z cyklu „Akademia Małego Łodzianina”
Prowadzenie: Antonina Pawłowska
Zapisy: 692 926 319, 42 307 13 82, edukacja@muzeum-lodz.pl

Wrześniowe spotkanie warsztatowe zainauguruje 3. edycję cyklu Akademia Małego Łodzianina. Muzeum zaprasza wypoczętych i uśmiechniętych uczestników aby wzięli udział w pierwszych po wakacjach zajęciach, w trakcie których będą mogli odkrywać tajniki ekspresjonizmu i poznawać wystawę „Ekspresje Wolności. Bunt i Jung Idysz – wystawa, której nie było…”

29 września (niedziela), godz. 16:00
Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Ekspresje Wolności. Bunt i Jung-Idysz – wystawa, której nie było...”
Prowadzenie: Adam Klimczak, Teresa Śmiechowska
Zapisy: 692 926 319, 42 307 13 82, edukacja@muzeum-lodz.pl

Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Ekspresje Wolności. Bunt i Jung-Idysz – wystawa, której nie było...” poprowadzi Adam Klimczak. Ekspozycja ta stanowi bezpośrednie nawiązanie do koncepcji łódzkich i poznańskich twórców sprzed stu lat. Dzięki zbiorom Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Miasta Łodzi, Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie oraz innych placówek muzealnych i osób prywatnych w Polsce i za granicą (Londyn, Berlin, Poczdam, Paryż,), zostały wyeksponowane prace członków poznańskiej grupy Bunt powstałej w 1918 roku i łódzkiej grupy literacko-artystycznej Jung Idysz. Pokazane na wystawie dzieła artystów z obu ugrupowań powstały w szerokim przedziale czasowym tj. od pierwszej dekady XX w., poprzez okres międzywojnia, aż do lat 60. XX w. Ekspozycji towarzyszyć będzie wydany przez Muzeum Miasta Łodzi unikatowy reprint trzech zachowanych oryginalnych wydawnictw „Jung Idysz”, który został przełożony na język polski i angielski przez wybitne tłumaczki z Polski i Izraela.

WYDARZENIA SPECJALNE

Muzeum Miasta Łodzi wspólnie z łodzianami chciałoby zebrać i utrwalić niezwykle ulotne wspomnienia związane z życiem na podwórkach w wielokulturowym i wielowyznaniowym mieście na przestrzeni wielu lat. Dzięki temu powstanie repozytorium opowieści mieszkańców pamiętających czasy dawnego życia na styku kultur wśród kamienic, zwykłej codzienności w realiach PRL-u, a też całkiem nowych historii z ostatniego trzydziestolecia. Dlatego też od maja do września 2019 roku każdy będzie mógł zaprezentować własną, osobistą historię, zasłyszaną lub przekazywaną od pokoleń przez babcie, ciocie czy sąsiadów. Wspomnienia te można spisać i przesłać lub bezpośrednio opowiedzieć w Muzeum, w specjalnie wyznaczonym do tego czasie. W kolejnym etapie, wybrane opowieści zostaną utrwalone i w formie audio będą towarzyszyć wystawie stałej „Na wspólnym podwórku – łódzki tygiel kultur i wyznań”.  Zostaną też zamieszczone na stronie internetowej Muzeum.

27 – 29 września 2019
Akcja „60+Kultura”

W ramach akcji 60+Kultura, seniorzy, którzy w dniach 27-29 września odwiedzą Muzeum Miasta Łodzi, zapłacą za wstęp tylko symboliczną złotówkę.

W dniach 28 – 29 września 2019 w Łodzi przy ulicy Targowej 1/3 odbędzie się Międzynarodowy Festiwal Komiksu i Gier, w trakcie którego Muzeum Miasta Łodzi zaprezentuje swoją nową grę karcianą „Lodzermenscha przemysłowy język postępu”.

To bogato ilustrowana edukacyjna gra karciana, której rozgrywka pozwoli zapoznać się z postaciami reprezentującymi historycznie typowe dla łódzkiego pejzażu zawody, zgrupowane wokół trzech przestrzeni: fabryki, biura oraz ulicznego rzemiosła. Będzie można też spróbować swoich sił na trudnej drodze kariery w przemysłowym mieście.

Międzynarodowy Festiwal Komiksu i Gier powstał w 1991 roku i jest największą tego typu imprezą nie tylko w Polsce, ale i Europie Środkowo-Wschodniej. Do 1998 roku festiwal funkcjonował pod nazwą: Ogólnopolski Konwent Twórców Komiksu. MFKiG to głównie miejsce spotkań twórców i miłośników sekwencyjnych historii obrazkowych, a także elektronicznych mediów interaktywnych.  W tym roku będzie to już 30 edycja festiwalu.