Artykuł został przygotowany we współpracy z kancelarią kanoniczną Salomon z Łodzi, więcej o usługach kancelarii na stronie: https://www.adwokatkoscielny.pl/
Kim jest adwokat kościelny?
Adwokatem kościelnym może być osoba świecka bądź duchowna, która może brać udział w procesie kościelnym. Adwokat kościelny wykonuje zadania, które obejmują wsparcie i/lub reprezentowanie stron postępowania kanonicznego. Oznacza to, iż chociaż nie jest bezpośrednio zaangażowany w proces badania ważności małżeństwa kościelnego, adwokat kościelny może brać udział w takim postępowaniu, pod warunkiem spełniania określonych wymagań wynikających z prawa kanonicznego. Udział ten dotyczy możliwości reprezentowania interesów stron biorących udział w postępowaniu przed sądem kościelnym. Strona ma bowiem prawo do skorzystania z pomocy prawnej w celu realizacji prawa do obrony w procesie, przysługującego jej na mocy właściwych przepisów prawa kanonicznego.
Jakie stoją wymogi przed adwokatem kościelnym?
Zgodnie z regulacjami Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983r., adwokat kościelny powinien:
- posiadać odpowiednie wykształcenie - tytuł licencjata kościelnego (stopień naukowy wyższy od tytułu zawodowego magistra) lub tytuł doktora prawa kanonicznego a także być biegłym w prawie kanonicznym;
- być katolikiem (adwokat, który nie jest katolikiem może być adwokatem kościelnym wyłącznie za zgodą biskupa diecezjalnego);
- być pełnoletni i „nienaruszonej sławy”,
- być zatwierdzonym przez biskupa diecezjalnego i wpisanym na listę adwokatów działających przy danym sądzie diecezjalnym lub mieć możliwość występowania przed ww. sądem „ad causam” (czyli w konkretnej sprawie, wtedy mamy do czynienia z tzw. zatwierdzeniem szczególnym przez biskupa diecezjalnego).
W czym może mi pomóc adwokat kościelny?
Mówiąc najprościej - zadaniem adwokata kościelnego jest reprezentowanie strony w procesie przed sądem kościelnym. Warto jednakże podkreślić, że kwestia szczegółowych kompetencji prawnika kościelnego pozostaje bardziej skomplikowana, uzależniona jest bowiem od decyzji strony – klienta, zwracającego się po pomoc do adwokata.
Często zdarza się, że osoba, która chce wszcząć proces kanoniczny, poszukuje jedynie porad adwokata kościelnego przed złożeniem pozwu – dokumentu, którego przyjęcie formalnie rozpocznie procedowanie przed sądem kościelnym. Takie działanie związane jest z potrzebą odpowiedzi na konkretne pytania lub wątpliwości. Równie powszechna jest sytuacja, w której zgłaszający się do adwokata zwraca się z prośbą o sporządzenie pozwu lub odpowiedzi na pozew - w zależności od tego, czy jest stroną powodową czy pozwaną w danym procesie. Prawo kanoniczne nie wymaga, aby adwokaci kościelni obowiązkowo brali udział w procesach o unieważnienie małżeństwa sakramentalnego, ponieważ zgodnie z kanonem 1481 Kodeksu Prawa Kanonicznego, obowiązek ten dotyczy tylko określonych kategorii spraw rozpatrywanych przez trybunały kościelne, innych niż postępowania o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Decyzja strony procesu o skorzystaniu z usług adwokata kościelnego oznacza, że adwokat będzie odpowiedzialny za sporządzanie różnych rodzajów wniosków, pism obronnych i odpowiedzi na korespondencję ze strony sądu kościelnego.
Do zadań adwokata kościelnego można zaliczyć również zbieranie i przedkładanie sądowi materiałów dowodowych istotnych dla podnoszonych w pozwie kwestii uzasadniających zdaniem strony twierdzenie, iż jej małżeństwo zostało zawarte nieważnie. Adwokat pełni również rolę łącznika kontaktowego pomiędzy stroną i sądem kościelnym. Ponadto, do obowiązków adwokata kościelnego może należeć także zgłaszanie środków odwoławczych od wyroków w terminach przewidzianych przez właściwe przepisy prawa. W celu możliwości zrealizowania zadań postawionych mu przez klienta i sąd kościelny adwokat uzyskuje dostęp do akt sprawy. Należy podkreślić, że strony postępowania kanonicznego mogą skorzystać z pomocy adwokata kościelnego na każdym etapie kanonicznego procesu małżeńskiego co – oznacza to, że nawet jeżeli toczy się już postępowanie przed sądem kościelnym, klient i tak ma prawo do skorzystania z usług adwokata kościelnego.