Mogą zakończyć karierę już po pięćdziesiątce i otrzymują 4 tysiące miesięcznie

To rozwiązanie to nauczycielskie świadczenie kompensacyjne – forma wsparcia przeznaczona wyłącznie dla tej grupy zawodowej. Choć nie jest to pełnoprawna emerytura, zapewnia stabilność finansową osobom, które zdecydują się odejść z zawodu wcześniej. Warto przyjrzeć się, kto może skorzystać z tego uprawnienia, jakie warunki trzeba spełnić i jakie obowiązki wiążą się z jego otrzymywaniem.

Czym jest nauczycielskie świadczenie kompensacyjne?

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne to specjalna forma zabezpieczenia społecznego dla pedagogów. W pewnym sensie można je porównać do emerytury pomostowej, jednak jest dedykowane wyłącznie osobom zatrudnionym w oświacie. Jego celem jest umożliwienie przejścia na wcześniejszą „emeryturę” tym nauczycielom, którzy nie osiągnęli jeszcze powszechnego wieku emerytalnego, a jednocześnie nie chcą lub nie mogą kontynuować pracy w szkole.

Należy jednak pamiętać, że świadczenie jest tzw. świadczeniem wygasającym. Oznacza to, że nie każdy nauczyciel w przyszłości będzie mógł z niego skorzystać – wraz z upływem lat i podnoszeniem progów wieku uprawniającego liczba uprawnionych będzie się zmniejszać.

Kto może skorzystać z kompensówki?

Z nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego mogą skorzystać osoby, które spełniają łącznie kilka warunków. Przede wszystkim muszą pracować w jednej z wymienionych instytucji:

• szkołach podstawowych, średnich i specjalnych,

Praca musi być wykonywana na podstawie Karty Nauczyciela, a nie na zasadach ogólnych wynikających z Kodeksu pracy. Osoby zatrudnione na umowach cywilnoprawnych lub na podstawie innych przepisów nie kwalifikują się do otrzymania tego świadczenia.

Wiek – kluczowy, ale ruchomy warunek

Wiek uprawniający do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego nie jest stały. Zgodnie z ustawą w kolejnych latach będzie on stopniowo podnoszony. W 2024 roku kobiety muszą mieć ukończone 55 lat, a mężczyźni 60 lat. W nadchodzących latach te progi będą wyglądać następująco:

2025–2026: kobiety – 56 lat, mężczyźni – 61 lat
2027: kobiety – 57 lat, mężczyźni – 62 lata
2029: kobiety – 58 lat, mężczyźni – 63 lata
2031: kobiety – 59 lat, mężczyźni – 64 lata

Oznacza to, że osoby planujące skorzystanie ze świadczenia w najbliższych latach muszą uważnie śledzić zmieniające się przepisy, aby nie przegapić momentu, w którym mogą złożyć wniosek.

Jakie dokumenty należy przedstawić?

Aby otrzymać nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, konieczne jest zgromadzenie i złożenie w ZUS odpowiedniego zestawu dokumentów. Do wniosku należy dołączyć:

• potwierdzenie okresów zatrudnienia na stanowisku nauczyciela,

Dokumenty te powinny być kompletne i czytelne – wszelkie braki mogą znacząco wydłużyć proces rozpatrywania wniosku.

Jak wysokie jest świadczenie kompensacyjne?

Wysokość nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego jest uzależniona od historii zatrudnienia i wysokości składek odprowadzanych do ZUS, ale nie może być niższa niż minimalna emerytura. Po waloryzacji marcowej w 2024 roku najniższe możliwe świadczenie wynosi 1878,91 zł brutto.

Średnia wysokość wypłat w ostatnich miesiącach 2024 roku kształtowała się następująco:

Styczeń: 3557 zł
Czerwiec: 3986 zł
Październik: 4329 zł
Listopad: 4123 zł
Grudzień: 4054 zł

Dane te pokazują, że przeciętne świadczenie przekracza obecnie 4000 zł, co oznacza, że może zapewnić stosunkowo stabilne warunki życia dla nauczycieli decydujących się na odejście z zawodu przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego.

Istotne ograniczenia – nie każdy może dorabiać

Jednym z najważniejszych aspektów świadczenia kompensacyjnego są ograniczenia dotyczące aktywności zawodowej po jego przyznaniu. Przepisy są w tej kwestii jednoznaczne. Jak zaznacza ZUS:

„Podjęcie pracy nauczycielskiej po otrzymaniu świadczenia spowoduje wstrzymanie wypłat, niezależnie od wymiaru zatrudnienia i wysokości uzyskiwanych zarobków.”

Oznacza to, że nauczyciele, którzy otrzymali kompensówkę, nie mogą wrócić do pracy w szkole, przedszkolu czy poradni – nawet na część etatu czy w formie zastępstw.

Jeśli jednak zdecydują się na inne formy zatrudnienia (np. w sektorze prywatnym, administracji czy na umowę zlecenie poza oświatą), wówczas ZUS może zastosować zasady ograniczenia świadczenia analogiczne do tych, które obowiązują emerytów i rencistów. Przy przekroczeniu określonego progu zarobków świadczenie może zostać zmniejszone lub zawieszone.

Świadczenie kompensacyjne a przyszłość

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne to bez wątpienia istotna forma wsparcia dla osób, które czują się wypalone zawodowo, mają problemy zdrowotne lub po prostu chcą wcześniej przejść na zasłużony odpoczynek. Jednak warto mieć na uwadze, że nie jest to rozwiązanie dla każdego – wymaga spełnienia rygorystycznych warunków, zgromadzenia wielu dokumentów oraz rezygnacji z dalszej pracy w zawodzie.

Choć przeciętna kwota wypłacanego świadczenia jest obecnie stosunkowo wysoka i przekracza 4000 zł miesięcznie, to nie każdy nauczyciel może na nią liczyć. Wysokość kompensówki zależy od wielu czynników, takich jak staż pracy czy wysokość składek.

Dlatego przed podjęciem decyzji warto zasięgnąć porady w oddziale ZUS lub u doradcy emerytalnego, który pomoże obliczyć przewidywaną kwotę świadczenia i doradzi, kiedy najlepiej złożyć wniosek. Warto także mieć świadomość, że nauczycielskie świadczenie kompensacyjne nie jest emeryturą – po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego nauczyciel automatycznie przechodzi na emeryturę powszechną.