Rumuński akapit, czyli kino, które szuka prawdy

W tym roku rumuńskie kino ponownie zyska na Festiwalu Kamera Akcja szczególne miejsce. Najważniejszym wydarzeniem sekcji Rumuński akapit będzie spotkanie z Bogdanem Mureșanu. Reżyser osobiście zaprezentuje publiczności swój najnowszy film, który podbił festiwal w Wenecji, zdobywając nagrodę główną w konkursie Orrizonti, nagrodę Międzynarodowej Federacji Krytyków Filmowych FIPRESCI, a także nominację do Europejskich Nagród Filmowych. „Nowy Rok, który nie nadszedł” pokazuje upadek komunizmu nie przez wielką historię, lecz przez losy zwykłych ludzi. Spotkanie z Mureșanu to niepowtarzalna okazja do rozmowy o współczesnym kinie społeczno-politycznym. W tej samej sekcji pojawi się także film Radu Jude, twórca bezlitośnie punktujący absurdy współczesności. Jego „Kontinental ’25” jest ironiczną, gorzką i zaskakująco czułą opowieścią o eksmisji, która staje się katalizatorem egzystencjalnego kryzysu. Inną formę zaangażowania proponuje tegoroczny kandydat Rumunii do Oscara. „Najeźdźcy” Teodory Mihai ze scenariuszem laureata Złotej Palmy Cristiana Mungiu, opowiadają historię inspirowaną jednym z najsłynniejszych rabunków dzieł sztuki w Europie. To nie klasyczny heist, a społeczny thriller o frustracji, ekonomicznych nierównościach i potrzebie bycia zauważonym. Z kolei „Rodzina Moromete. Ojciec i syn” – nowa odsłona literackiego cyklu o chłopskiej rodzinie – portretuje życie artysty w cieniu brutalnego systemu i socrealistycznej propagandy. Nie zabraknie też kina dokumentalnego. „Nasty: Więcej niż tenis” to portret Ilie Năstase – charyzmatycznego, kontrowersyjnego mistrza rakiety, który zamienił korty w pole wolności i buntu. Całość dopełni pokaz „Śmierci pana Lăzărescu” – filmu, od którego zaczął się czas świetności współczesnej kinematografii Rumunii. Klasyk Cristiego Puiu do dziś pozostaje jednym z najmocniejszych oskarżeń pod adresem systemowej obojętności. W ramach sekcji zaplanowano również blok krótkich metraży dostępny online – intymne, celne portrety ludzi, którzy nie zawsze potrafią mówić o swoich lękach, ale potrafią je pokazać. To filmy twórców, którzy są przyszłością rumuńskiego kina. Sekcja „Rumuński akapit” realizowana jest we współpracy z Rumuńskim Instytutem Kultury w Warszawie.

Co dalej z kinem? Trzy dyskusje, których nie można przegapić

Czy kino ma nas uczyć – czy raczej pozwalać na ucieczkę? Co się dzieje, gdy recenzje zastępowane są przez szybko wydawane opinie? Jak uratować kino jako wspólnotowe doświadczenie? Festiwal Kamera Akcja zaprasza na trzy dyskusje, które uosabiają najważniejsze pytania wobec dzisiejszego kina. Dokąd zmierza X muza – i czego dziś naprawdę szukają widzowie? RESET. Czego oczekują widzowie? (piątek, 24 października) to rozmowa o aktualnych trendach, popularności kina gatunkowego, które zdominowało box office, a także o potrzebie ucieczki od rzeczywistości – tej pandemicznej, kryzysowej, niepokojącej. Czy eskapizm to chwilowa moda, czy znak czasów? Dlaczego widzowie chętnie sięgają po treści lekkie, seriale i produkcje reality show? Czy da się połączyć wysoką frekwencję z filmem, który czegoś od nas wymaga? Jedno jest pewne: kino dziś potrzebuje resetu – ale pytanie, w którą stronę powinien on prowadzić, pozostaje otwarte. Gościem rozmowy będzie m.in. Łukasz Zdanowski, scenarzysta boxoffice’owego hitu – „100 dni do matury”. Sobotnia (25 października) dyskusja DRAMA(T). Opinia, recenzja, hejt to coś więcej niż rozmowa o krytyce filmowej. To zderzenie świata pogłębionych analiz ze światem ekspresowych opinii, które w dobie tiktokizacji mediów stały się dominujące. Czy jeszcze da się mówić o kinie bez clickbaitu, ale z szacunkiem dla twórcy i odbiorcy? W dyskusji wezmą udział m.in. krytycy filmowi Miłosz Stelmach i Marcin Stachowicz. W niedzielę, 26 października dyskusyjną część festiwalu domknie panel STRACH. Jak uratować kino? Inspiracją do rozmowy będą wnioski z poprzedzających ją warsztatów, opartych na metodzie spekulatywnego designu, podczas których przedstawiciele różnych przestrzeni branży filmowej – od edukacji, przez promocję, po produkcję – wypracowywać będą pomysły na to, jak realnie poprawić kondycję polskiego kina. Dyskusję poprowadzi Michał Pabiś-Orzeszyna, a wśród gości pojawią się m.in. reżyserka Katarzyna Warzecha, krytyk filmowy Kamil Kalbarczyk oraz producent Marcin Wierzchosławski. „Kino potrzebuje dziś nie tylko widzów i wsparcia finansowego, ale przede wszystkim wspólnoty” – mówi Malwina Czajka, dyrektorka festiwalu. W tym samym duchu współdziałania i wsparcia młodych głosów odbędzie się spotkanie „Jak zdobyć wsparcie na debiut?” z dyrektorką Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej – Kamilą Dorbach. Razem z Anną Serdiukow – dyrektorką artystyczną Festiwalu Młodzi i Film, dziennikarką i promotorką kultury filmowej – opowiedzą o tym, jak wygląda system finansowania debiutów, na co naprawdę zwracają uwagę komisje i jak przebić się z pierwszym projektem. Nie będzie to akademicki wykład, ale konkretne wskazówki, które można zabrać ze sobą po wyjściu z sali. Spotkanie organizowane jest w ramach Serio Pro, we współpracy z Festiwalem Młodzi i Film.

Polska pod lupą. Mocne tytuły na 16. FKA

Na widzów 16. edycji Festiwalu Kamera Akcja czeka selekcja najbardziej wyczekiwanych polskich produkcji. W programie znalazły się m.in. „Dom dobry” Wojciecha Smarzowskiego („Pod mocnym aniołem”, „Kler, „Wesele”) – przedpremierowy seans jednego z najmocniejszych tytułów tegorocznego Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Reżyser znany z bezkompromisowego stylu tym razem zagląda do domów, w których przemoc skrywa się za fasadą codzienności. „Odbiłem się od kilku książek, które wyszły ostatnio o przemocy domowej. Jeszcze się wahałem, czy pisać scenariusz, czy nie. W kinie mnie interesują tylko emocje. Wierzę w wiarygodność postaci i emocje. Jeżeli ja jestem poruszony, to dla mnie jest najważniejsza wartość kina” – zdradzał na planie zdjęciowym Smarzowski. Podczas 16. FKA – na prawie miesiąc przed premierą kinową – zostaną zaprezentowani także „Ministranci” Piotra Domalewskiego. Twórca „Cichej nocy” i „Jak najdalej stąd” spotka się z widzami w niedzielę 26 października, po seansie w Monopolis. Film balansuje między czarnym humorem a realizmem, dotykając tematów winy, wiary i dorastania w świecie pełnym szarości. „Ministranci” to film, który zostaje z widzem na długo – nie tylko dzięki odważnemu językowi i energii młodych bohaterów, ale przede wszystkim dzięki pytaniom, jakie zadaje. Chcieliśmy, żeby to właśnie takie kino domknęło tegoroczną edycję – poruszające, nieoczywiste, pełne napięcia między formą a treścią – mówi Przemek Glajzner, dyrektor festiwalu. W programie tegorocznej edycji festiwalu znalazł się także „Chopin, Chopin!” w reżyserii Michała Kwiecińskiego, jeden z najbardziej wyczekiwanych filmów tego roku. To spektakularna biograficzna superprodukcja, która bierze na warsztat życie Fryderyka Chopina, ale w formie dalekiej od pomnikowego portretu. Eryk Kulm Jr wciela się w postać genialnego kompozytora, który w paryskich salonach lat 30. XIX wieku staje się ikoną – artystą, celebrytą, buntownikiem. „Chopin, Chopin!” to kino pełne wigoru, estetycznego rozmachu i muzycznego pulsu. Kwieciński pokazuje bohatera nie przez pryzmat legendy, ale emocji – bohatera niepatetycznego, lecz bliskiego i zaskakująco współczesnego. Pokaz odbędzie się we współpracy z koproducentem filmu – EC1 Łódź – Miasto Kultury, a dla widzów Kamery Akcji będzie to wyjątkowa szansa, by spotkać się z reżyserem - Michałem Kwiecińskim.

Wszystkie strony kina. To też zobaczysz na 16. FKA

Festiwal Kamera Akcja to cztery dni z najciekawszymi filmami i spotkaniami z twórcami. Już teraz wiemy, że w programie znalazły się „Trzy miłości” Łukasza Grzegorzka ze spotkaniem z reżyserem, producentką Natalią Grzegorzek i aktorem Mieszkiem Chomką oraz „Życie dla początkujących” Pawła Podolskiego z Michałem Sikorskim („1670”) w obsadzie. Widzowie zobaczą również poruszający obraz macierzyństwa „Młode matki” czy hity tegorocznego Cannes „Alpha” Julii Ducournau, a także „Tajnego agenta” Klebera Mendonçy Filho, po którym odbędzie się wyczekiwany SpoilerMaster Live z Michałem Oleszczykiem oraz „To był zwykły przypadek” Jafara Panahiego – tegoroczny laureat Złotej Palmy z Cannes. Nie zabraknie festiwalowych perełek: „Sny o miłości”, „Być kochaną”, „Młodsza siostra”, „Renoir”, „Wszystko w porządku”, „Zmartwychwstanie” i „Sirat” – poruszające, kameralne historie o dorastaniu, stracie i tożsamości. Widzowie zobaczą również „Romeríę” Carli Simón – zamknięcie jej osobistej trylogii o dzieciństwie i pamięci. W ramach wydarzeń specjalnych odbędą się: pokaz głośnego „Smashing Machine” Benny’ego Safdiego z Dwayne’em Johnsonem ze spotkaniem w ramach DKF Immersja, przedpremierowy seans wizualnie oszałamiającego „Błysku diamentu śmierci” duetu Cattet & Forzani oraz klasyczne tytuły Louisa Malle’a – „Zazie w metrze” i „Do zobaczenia, chłopcy” – zaprezentowane we współpracy z Instytutem Francuskim w Warszawie. Już teraz warto planować – 16. Festiwal Kamera Akcja odbędzie się w dniach 23–26 października w Monopolis, Szkole Filmowej w Łodzi i Muzeum Kinematografii.

Tytuły, które warto zobaczyć podczas 16. FKA:

To był zwykły przypadek, reż. Jafar Panahi (101') - zwycięzca Złotej Palmy na MFF Cannes
Sny o miłości, reż. Dag Johan Haugerud (110') - zwycięzca Złotego Niedźwiedzia na MFF Berlinale
Tajny agent, reż. Kleber Mendonça Filho (158') SPOILERMASTER LIVE z Michałem Oleszczykiem po seansie
Smashing Machine, reż. Benny Safdie (123')
Zmartwychwstanie, reż. Bi Gan (160')
Romería reż. Carla Simón (114')
Młodsza siostra reż. Hafsia Herzi (106')
Renoir, reż. Chie Hayakawa (120')
Młode matki reż. Jean-Pierre Dardenne, Luc Dardenne (105')
Być kochaną, reż. Lilja Ingolfsdottir (100')
Alpha, reż. Julia Ducournau (128')
Sirāt, reż. Óliver Laxe (120')
Błysk Diamentu Śmierci, reż. Hélène Cattet, Bruno Forzani (87')
Miłość, reż. Dag Johan Haugerud (119')
Seks, reż. Dag Johan Haugerud (125')

Najnowsze polskie filmy:

Ministranci, reż. Piotr Domalewski (106') Q&A z reżyserem
Dom dobry, reż. Wojciech Smarzowski (107') Q&A
Chopin, Chopin!, reż. Michał Kwieciński (126') Q&A z reżyserem
Trzy miłości, reż. Łukasz Grzegorzek (99') Q&A z twórcami
Życie dla początkujących, reż. Paweł Podolski (80') Q&A z twórcami

Przegląd kina rumuńskiego:

Nowy Rok, który nie nadszedł reż. Bogdan Mureșanu (109') Q&A z reżyserem
Najeźdźcy, reż. Teodora Mihai (119')
Kontinental 25, reż. Radu Jadu (109')
Śmierć Pana Lăzărescu, reż. Cristi Puiu (153')
Nasty. Więcej niż tenis, reż. Tudor Giurgiu, Cristian Pascariu, Tudor D. Popescu
(103')
Rodzina Moromete. Ojciec i syn, reż. Stere Gulea (111').

16. Festiwal Kamera Akcja odbędzie się od 23 do 26.10.2025 w Łodzi oraz od 15 do 26.10.2025 online na platformie Think Film. Zadanie realizowane jest dzięki dofinansowaniu z budżetu Miasta Łodzi oraz współfinansowane z budżetu Samorządu Województwa Łódzkiego. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego, Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej oraz Uniwersytetu Łódzkiego – mecenasa festiwalu. Głównymi partnerami festiwalu są Monopolis, Szkoła Filmowa w Łodzi i Muzeum Kinematografii. Festiwal Kamera Akcja i Festiwal Mediów Człowiek w Zagrożeniu tworzą sieć współpracy „Łódzki Festiwal Filmowy”.

WIOŚ (1)

Góra nielegalnych odpadów w Łódzkiem