List wybitnego polskiego filozofa po ponad 70 latach znów w Łodzi

Dokument zaprezentowano na konferencji prasowej w budynku Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego.

- Biblioteka nabyła ostatnio bardzo cenny list i myślę, cenny również z punktu widzenia ogólnie historycznego: list pierwszego rektora Uniwersytetu Łódzkiego profesora Tadeusza Kotarbińskiego sprzed siedmiu dekad, z tej epoki, kiedy formował się Uniwersytet Łódzki i dopiero powoli powstawał - powiedział Paweł Śpiechowicz, rzecznik prasowy Uniwersytetu Łódzkiego

List, napisany przez profesora Tadeusza Kotarbińskiego w 1948 roku, został zakupiony przez Bibliotekę UŁ na aukcji antykwarycznej. Pozyskiwaniem dokumentów tak wybitnych postaci związanych z UŁ jak prof. Kotarbiński, zajmuje się Sekcja Rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego. To zadanie często wiąże się właśnie z utrzymywaniem kontaktów z antykwariatami i śledzeniem wszelkiego rodzaju aukcji.

Rękopis jest ważny dla społeczności uczelni nie tylko ze względu na to, że jego autor był pierwszym rektorem Uniwersytetu. Postać prof. Tadeusza Kotarbińskiego to także przykład nie tylko wybitnego umysłu, ale także autorytetu i silnego charakteru.

- Profesor Kotarbiński to wybitny polski uczony, oryginalny filozof i historyk logiki. Organizator Uniwersytetu. Człowiek, który miał olbrzymi autorytet w świecie naukowym i dzięki temu mógł na samym początku w latach 1945-1947 ściągać najlepszych uczonych do Łodzi. Uniwersytet od razu stanął na nogi i miał od razu bardzo wybitnych studentów, chociażby Leszka Kołakowskiego czy Marię Janion - powiedział Paweł Spodenkiewicz, Sekcja Rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego

Dokument jest odważnym przykładem realizacji idei, o którą szczególnie mocno zabiegał prof. Kotarbiński: idei uniwersytetu i jego naukowej niezależności. W odnalezionym liście autor rekomenduje ekonomistę, prof. Artura Żabickiego do pracy w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Dlaczego profesor potrzebował wsparcia od rektora Uniwersytetu Łódzkiego?

Lata tuż po wojnie były okresem, kiedy władza komunistyczna próbowała podporządkować sobie uczelnie wyższe w Polsce. Pacyfikowano studenckie wystąpienia, często także usuwano starszych, niepokornych naukowców, najczęściej zsyłając ich na emeryturę. Trzeba także pamiętać, że w latach 40. Wydział Prawno-Ekonomiczny Uniwersytetu był bastionem opozycji wobec władzy komunistycznej. Naturalnie taki stan rzeczy nie mógł trwać długo. Wydział rozwiązano, na jego miejscu pozostawiając jedynie Wydział Prawa. Wszyscy studenci ekonomii oraz profesorzy musieli szukać możliwości kształcenia i pracy na innych uczelniach. Stąd wstawiennictwo prof. Kotarbińskiego za prof. Żabickim u rektora SGH w Warszawie.

“W tej chwili miałem wizytę profesora Artura Żabickiego, zaniepokojonego wiadomością o tym, że Ministerstwo Oświaty skierowało do Wydziału Prawno-Ekonomicznego zapytanie o opinię, w sprawie ewentualnego przeniesienia go na emeryturę. Profesor Artur Żabicki mimo podeszłego wieku, należy do najaktywniejszych członków ciała nauczycielskiego UŁ i położył zasługi w organizacji uczelni, jako przewodniczący Uniwersyteckiej Komisji Mieszkaniowej, a także w badaniu gospodarki zrzeszeń studenckich. W sprawach praktyczno – prawnych słucham zawsze z uwagą jego wytrawnego sądu” - tak pisał 70 lat temu prof. Tadeusz Kotarbiński

Warto w tym miejscu przypomnieć, że Uniwersytet Łódzki od 5 lat organizuje konkurs im. Profesora Tadeusza Kotarbińskiego na najlepszą pracę z zakresu nauk humanistycznych. W najbliższą niedzielę, 24 listopada w Filharmonii Łódzkiej odbędzie się gala wręczenia nagród V edycji tego konkursu. W tym roku spośród 76 zgłoszonych prac, kapituła konkursu wybrała do 5 finalistów. Są to:

• Andrzej Franaszek, “Herbert. Biografia”
• Grzegorz Ziółkowski, „Okrutny teatr samospaleń. Protesty samobójcze w ogniu i ich echa w kulturze współczesnej”
• Magdalena Matysek-Imielińska, „Miasto w działaniu. Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa – dobro wspólne w epoce nowoczesnej”
• Joanna Lisek, „Kol isze – głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939 r.)”
• Zuzanna Zbróg i Piotr Zbróg, „Konstruowanie reprezentacji społecznej zapożyczeń do końca wieku XVIII”

- Jesteśmy bardzo zadowoleni, że udaje nam się od 5 lat ten konkurs organizować i promować humanistykę i humanistów. A robimy to, między innymi z takich samych powodów, dla których działał profesor Tadeusz Kotarbiński. Po to, żebyśmy wychowywali ludzi porządnych i znających wartości humanistyczne. Oczywiście jest dużo więcej powodów, jak promocja prac humanistycznych i samych humanistów, których książki często umykają w tym, tak zwanym mainstreamie. Ale dbamy o to, żeby te wartości humanistyczne i wartości Uniwersytetu Łódzkiego były zawsze głośno wypowiadane - powiedział na zakończenie konferencji rzecznik UŁ, Paweł Śpiechowicz