Instytut Badawczy Leśnictwa adresuje swój program głównie do dzieci i młodzieży, lecz nie pomija dorosłych. Grupom tym zostaną zaprezentowane powody i okoliczności klęsk żywiołowych w środowisku leśnym. Edukowani dowiedzą się ponadto jak radzić sobie wobec czterech żywiołów podczas pobytu w lesie.
Lasy są potężną bronią
Ostatnie doniesienia medialne mówią o ogromnej roli lasów (i całych ekosystemów) które powinny stanowić barierę dla rozprzestrzeniania się np. pustyni Sahara. Stworzenie takiej bariery o szerokości 15 km i długości aż 8 tysięcy km wszerz całej Afryki, ma zapobiec postępującemu pustynnieniu tych terenów. Na głośnej konferencji klimatycznej COP24, która odbyła się w grudniu w Katowicach, polska prezydencja przedstawiła specjalną deklarację „Lasy dla klimatu”, w której pokazano możliwości wykorzystywania lasów do pochłaniania emisji dwutlenku węgla. Według badań drzewostany są zdolne do znacznej redukcji gazów cieplarnianych. Te założenia mogą nie wypalić, jeśli lasy będą sukcesywnie niszczone przez żywioły naturalne. Stąd potrzeba podejmowania działań edukacyjnych w tym zakresie.
Cztery żywioły rozsiane po Polsce
Projekt będzie prowadzony w całej Polsce, lecz planowane jest zróżnicowanie treści ze względu na region. Nasze województwo ma być edukowane przede wszystkim w temacie działania ognia i wszelakich klęsk pożarowych. Pozostałe trzy regiony odpowiadają trzem żywiołom: podlaskie i warmińsko-mazurskie (ziemia – gradacje szkodliwych owadów, zanieczyszczenia antropogeniczne), kujawsko-pomorskie (powietrze – klęski huraganów, zanieczyszczenia powietrza) oraz mazowieckie (woda – klęski susz, powodzi, okiści i szadzi).
Wyjątkowa rola liderów
Najważniejszym działaniem, realizowanym w ramach tego przedsięwzięcia będzie szkolenie liderów (trenerów) w dziedzinie wzajemnej zależności ekosystemów leśnych i żywiołów. Zostanie ono zaproponowane osobom zawodowo związanym z edukacją, zwłaszcza metodykom, nauczycielom przedmiotów przyrodniczych, pracownikom miejskich i gminnych ośrodków kultury oraz leśnikom zajmującym się edukacją przyrodniczo-leśną. Na zajęcia zostaną również zaproszeni urzędnicy gmin i powiatów ds. edukacji, ochrony przyrody i lasów oraz przedstawiciele OSP.
Przeszkoleni liderzy zostaną wyposażeni w pakiety edukacyjne i pomoce dydaktyczne, umożliwiające samodzielne prowadzenie zajęć związanych z tematyką projektu, w wariantach dostosowanych do wieku odbiorców i różnych grup docelowych. Będzie to m.in. poradnik merytoryczno-metodyczny zawierający definicje podstawowych pojęć związanych z ekosystemem leśnym i typami siedliskowymi lasu oraz rodzajami klęsk. Znajdą się w nim także przepisy prawne, wzorce praktycznych działań w obliczu żywiołu, w tym usuwania szkód, odnawiania lasu, przebudowy drzewostanów, zachowania się w lesie na obszarach występowania klęski.
Dodatkowo szkoleniowcy otrzymają specjalne pakiety edukacyjne. Do każdego z nich dołączone zostaną gry, foldery, broszury, płyty z filmem i diaporamą. Będą też mogli skorzystać z broszury pt. „Klęski żywiołowe w lasach”, zestawu dziesięciu scenariuszy różnego rodzaju działań wobec zagrożeń powodowanych przez żywioły oraz plansz tematycznych przedstawiających klęski ekologiczne na dużych powierzchniach leśnych (gradacje szkodliwych owadów, pożary, powodzie, susze, okiść, nawałnice, huragany, trąby powietrzne itp.).
Dzieci i młodzież w obliczu żywiołów
Prowadzenie części zajęć przewidziano w obiektach Instytutu Badawczego Leśnictwa w Sękocinie Starym niedaleko Warszawy. Zaplanowano przeprowadzenie w Izbie Edukacji Leśnej IBL 54 trzygodzinnych zajęć dla dwóch grup docelowych: uczniów klas III-VIII szkoły podstawowej oraz uczniów szkół średnich. Zajęcia składać się będą z trzech części: merytorycznej, warsztatowej i terenowej. W programie dla młodszych dzieci przewiduje się film, prezentację multimedialną ukazującą klęski żywiołowe w lasach oraz terenowe gry i zabawy edukacyjne. Dla młodzieży, oprócz filmu, prezentacji i pogadanki, przewidziano warsztaty z eksperymentami i doświadczeniami, zadaniami do rozwiązania oraz zajęcia terenowe z wykorzystaniem sprzętu pomiarowego, w tym skanera laserowego i dronów.
Dzieci, ucząc się, będą mogły także twórczo się bawić, np. z pomocą planszowej gry „Lasy pełne żywiołów”, wyposażonej w pionki, kostki do gry oraz (wariantowo) karty z pytaniami typu prawda/fałsz. Na planszy przedstawiającej kontury Polski naniesione będą miejsca największych klęsk ekologicznych w Polsce. Gracze, wyruszając z domów w czterech krańcach kraju, mają przemieszczać się przez obszary objęte zasięgiem klęsk żywiołowych w lasach, aby dotrzeć do punktu końcowego, zlokalizowanego w siedzibie IBL w Sękocinie Starym. Poprzez zabawę ma uczyć również gra karciana typu „Czarny Piotruś”, która – odnosząc się do żywiołów naturalnych – będzie zapoznawać graczy z tematyką projektu, rozwijać umiejętność nazywania i rozpoznania emocji i uczuć, radzenia sobie z przegraną, ćwiczyć koncentrację uwagi, spostrzegawczość i współpracę w grupie. Dostępne będą ponadto puzzle kartonowe „Cztery żywioły, wykonane w czterech wariantach: ogień (pożar lasu), ziemia (szkody górnicze, wylesienie, hałda kopalni odkrywkowej), powietrze (wiatrowały i wiatrołomy po przejściu huraganu/trąby powietrznej) oraz woda (śniegołamy i śniegowały).
Kolejnym elementem przedsięwzięcia IBL będzie organizacja trzech konkursów: fotograficznego pt. „Cztery żywioły w lasach” (bez podziału na kategorie wiekowe), plastycznego pt. „Klęski żywiołowe w lasach” (dzieci młodzież ze szkół podstawowych i młodzieżowych domów kultury przy podziale na cztery grupy wiekowe) oraz konkursu wiedzy pt. „Leśni poskramiacze żywiołów”, dotyczącego znajomości przyczyn powstawania zjawisk o charakterze klęsk ekologicznych w lasach, rozmiaru szkód i sposobów ich ograniczania. Ten konkurs, skierowany zostanie do uczniów szkół średnich o profilu przyrodniczym i leśnym, będzie miał charakter dwuetapowy (eliminacje szkolne i finał centralny), na który zostaną zaproszone media. Wszystkie trzy konkursy mają być podsumowane na wystawie fotograficznej, która pokazana zostanie w 28 miejscach w Polsce.
Ponadto beneficjent zaplanował organizację sześciu pikników rodzinnych pod hasłem „Ekosystemy leśne i żywioły – przyjaciele czy wrogowie?” W trakcie imprez, na terenie Instytutu Badawczego Leśnictwa, przeprowadzone zostaną działania edukacyjne dotyczące klęsk żywiołowych i ich wpływu na ekosystemy leśne.
Warto także wspomnieć o multimedialnych elementach projektu IBL. Będzie to produkcja filmu oraz stworzenie strony internetowej. Film o długości ok. 25 minut pt. „Cztery żywioły” ma popularyzować wiedzę na temat zjawisk klęskowych w lasach. Strona internetowa posłuży z kolei do szybkiego komunikowania się uczestników projektu i przekazywania bieżących informacji. Zamieszczane będą na niej również informacje dotyczące poszczególnych zadań oraz materiały dydaktyczne i promocyjne. Ponadto uruchomione zostanie moderowane forum dyskusyjnego na temat klęsk ekologicznych występujących w lasach, z podziałem na działy tematyczne. Moderator będzie zamieszczał kolejne wątki dyskusji nie rzadziej niż raz w tygodniu.
Całość przedsięwzięcia IBL ma być prezentowana i podsumowywana na specjalnych seminariach problemowych i konferencjach.
Koszty i finansowanie
Projekt IBL pt. Zagrożenia ekosystemów leśnych – klęski i przeciwdziałanie potrwa do końca czerwca 2022 r. Koszta niemal w całości pokryje NFOŚiGW (1,8 mln zł z 1,9 mln zł całej kwoty dofinansowania). Tak duże środki mogą być przekazane dzięki priorytetowemu programowi NFOŚiGW Edukacja ekologiczna. Umowę potwierdzającą przekazanie środków finansowych podpisali w siedzibie Narodowego Funduszu p.o. Dyrektora Departamentu Ochrony Przyrody i Edukacji Ekologicznej NFOŚiGW Katarzyna Zaczek oraz Dyrektor IBL prof. dr hab. Jacek Hilszczański.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.