Zmieniają się przepisy dotyczące meldunku. Gminy żądają powrotu sankcji

W praktyce brak aktualnych danych meldunkowych oznacza poważne problemy dla administracji i sądów. Dłużnicy, którzy nie są zameldowani, często pozostają poza zasięgiem działań komorniczych. Organy egzekucyjne, próbując wyegzekwować zaległości, trafiają na błędne adresy, przez co dochodzi do licznych nieskutecznych interwencji. To generuje dodatkowe koszty i opóźnienia.

Co więcej, osoby unikające meldunku niejednokrotnie korzystają z usług publicznych – takich jak opieka zdrowotna, edukacja czy pomoc społeczna – nie partycypując przy tym w kosztach ich funkcjonowania. To sytuacja, która prowadzi do poważnych nierówności społecznych i destabilizacji budżetów gminnych.

Meldunek formalnie istnieje – ale bez sankcji

Od 2013 roku obowiązek meldunkowy w Polsce pozostał, lecz nie jest obarczony żadną sankcją. To oznacza, że choć obywatel nadal ma prawny obowiązek zameldowania się w miejscu pobytu stałego lub czasowego, jego niedopełnienie nie pociąga za sobą konsekwencji. W praktyce wiele osób ignoruje ten obowiązek, co odbija się na pracy urzędów.

Rodzice lub opiekunowie prawni dokonują meldunku za osoby nieposiadające pełnej zdolności do czynności prawnych – na przykład dzieci poniżej 13. roku życia. Zgłoszenia można dokonać w urzędzie, przez pełnomocnika albo online – korzystając z profilu zaufanego lub podpisu elektronicznego.

Wniosek samorządowców: czas przywrócić sankcje

Śląski Związek Gmin i Powiatów, największa organizacja samorządowa w Polsce, w marcu 2025 roku złożył formalny wniosek o przywrócenie sankcji za brak meldunku. Ich zdaniem obecny stan prawny sprzyja nadużyciom i utrudnia skuteczne działanie lokalnych administracji.

Samorządy podkreślają, że brak meldunku powoduje, iż wystawiane tytuły wykonawcze trafiają pod nieaktualne adresy, co pozwala dłużnikom skutecznie unikać egzekucji i podważać legalność całego postępowania. To z kolei odbija się nie tylko na samych jednostkach samorządowych, ale także na osobach, które uczciwie regulują swoje zobowiązania i sąsiadują z tymi, którzy unikają odpowiedzialności.

Procedura zameldowania: co warto wiedzieć?

Wbrew pozorom zameldowanie się nie jest skomplikowane. W wielu miastach, w tym w Poznaniu, istnieje kilka sposobów dokonania tego obowiązku. Można to zrobić:

• osobiście w urzędzie,

Wymagane dokumenty to: formularz zgłoszenia, dowód osobisty lub paszport oraz dokument potwierdzający prawo do lokalu (np. umowa najmu). Cała procedura jest bezpłatna. W przypadku meldunku na pobyt stały urząd wydaje dodatkowo zaświadczenie o zameldowaniu – również bez opłat.

Podzielone społeczeństwo: czy powrót kar to dobra decyzja?

Pomysł przywrócenia kar spotkał się z mieszanymi reakcjami. Część społeczeństwa – szczególnie wierzyciele i urzędnicy – wyraża poparcie, widząc w tym rozwiązaniu sposób na zwiększenie skuteczności egzekucji i uporządkowanie rejestrów ludności. Inni obawiają się, że nowe przepisy mogą otworzyć drogę do nadmiernej kontroli obywateli.

Krytycy wskazują, że w erze cyfryzacji istnieją inne metody pozyskiwania danych adresowych – mniej inwazyjne i bardziej zgodne z duchem nowoczesnej administracji. Obawy wzbudza także los osób w kryzysie bezdomności, dla których obowiązek meldunkowy może być nierealny do spełnienia.