Ból ucha – jakie może mieć przyczyny?

Co należy rozumieć przez pojęcie „ból ucha”?

Ból ucha, fachowo określany jako otalgia, to objaw, który może wiązać się z zapaleniem ucha środkowego lub zewnętrznego, choć zdarza się, że towarzyszy także innym schorzeniom. Dolegliwości mogą występować jednocześnie z obrzękiem lub swędzeniem. Sprawdźmy, jakie są najczęstsze przyczyny bólu ucha.

Pierwotne powody występowania bólu ucha

Otalgia, tj. ból ucha pierwotny, wynikać może bezpośrednio z chorób narządu słuchu. Ma wówczas specyficzny charakter, odczuwa się go w konkretnym miejscu – uchu zewnętrznym, wewnętrznym lub środkowym. Jednocześnie może promieniować na skronie, głowę i szyję, co staje się z czasem trudne do zniesienia i powoduje, że normalne funkcjonowanie jest bardzo utrudnione

Wśród przyczyn pierwotnych bólu ucha można wymienić:

• zapalenie ucha zewnętrznego,
• zapalenie ucha środkowego.

Zapalenie ucha zewnętrznego wynika z wniknięcia do niego chorobotwórczych drobnoustrojów – bakterii, wirusów, rzadziej grzybów. Patogeny przedostają się na ogół ze środowiska zewnętrznego. Wysoka temperatura i wilgotne środowisko w uchu sprzyjają ich namnażaniu, dlatego bardzo często na to schorzenie cierpią osoby, które pływają – amatorsko lub zawodowo. We wstępnej fazie przebiegu infekcji występuje zaczerwienienie i ból małżowiny usznej oraz uporczywe swędzenie. Z czasem skóra ucha może pokryć się pęcherzami i wysypką czy łuszczącymi się plamami. Pojawiają się także wysięk z ucha oraz nasilone dolegliwości bólowe.

Z kolei zapalenie ucha środkowego jest najczęściej wywołane patogenami pochodzącymi z wewnątrz, z ciała człowieka – głównie gardła i górnych dróg oddechowych. Bardzo często na ostre zapalenie chorują małe dzieci, które cierpią z powodu silnego bólu. Stan zapalny może przyjąć postać przewlekłą czy wielokrotnie nawracającą. Wysiękowe zapalenie ucha środkowego u dzieci może spowodować nawet niedosłuch, dlatego konieczna jest wizyta u lekarza.

Przy zapaleniu ucha środkowego dochodzi do zakażenia środkowej części tego narządu, która składa się z błony, jamy bębenkowej i trzech kosteczek słuchowych. W przebiegu zapalenia najczęściej pojawiają się objawy dotyczące pogorszenia słuchu, a także ból.

Wtórne przyczyny bólu ucha

Oprócz pierwotnych przyczyn bólu ucha można wymienić również wtórne. Charakteryzują się tym, że dotyczą schorzeń, które bezpośrednio nie są związane z uchem jako takim. Pamiętać należy, że ludzki narząd słuchu jest obszarem, który ma silne unerwienie. Stąd też wtórny ból może promieniować w to miejsce z innych części ciała – nie tylko od głowy i szyi, ale nawet z części bardziej oddalonych.

Jak poradzić sobie z bólem ucha zewnętrznego?

W przypadku pojawienia się bólu warto w pierwszej kolejności podjąć leczenie objawowe i dociec przyczyny problemu, w czym pomocna będzie konsultacja ze specjalistą. W pierwszych dwóch dniach od pojawienia się objawów zwykle leczenie ogranicza się do stosowania preparatów o działaniu przeciwbólowym w postaci tabletek lub kropli miejscowo znieczulających np. wyrobu medycznego LIX.

W kroplach LIX zastosowano glicerol, który wykazuje działanie osmotyczne, dzięki czemu redukuje obrzęk tkanek, a w efekcie nasilenie bólu ucha. W składzie jest też lidokaina, która działa w miejscu aplikacji po kilku minutach, dzięki czemu niemal natychmiast eliminuje ból. 

Stosowanie kropli LIX powinno być doraźnie, a nie powinny być one wykorzystywane długofalowo. Jeśli po kilku dniach od użycia kropli LIX ból jest nadal odczuwalny, warto zwrócić się o pomoc do laryngologa. 

Źródła:

1. Kuczkowski J., Aktualne problemy w rozpoznawaniu i leczeniu ostrego i wysiękowego zapalenia ucha środkowego, Forum Medycyny Rodzinnej 2011;5(4), s. 287–294. https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/17972/14173 
2. Kuczkowski J., Sierszeń W., Czaczkowski, J. (2011). Ból ucha - objaw chorób głowy, szyi i klatki piersiowej, Forum Medycyny Rodzinnej, vol. 5, nr 2, s. 164-170.
3. Zagor M., Zakażenia ucha zewnętrznego, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/106224,zakazenia-ucha-zewnetrznego. 

Informacje:LIX krople do uszuWyrób medycznyPrzeznaczenie: Wspomagająco przy: stanach zapalnych objawiających się obrzękiem, bólem i swędzeniem przewodu słuchowego zewnętrznego; dolegliwościach, którym towarzyszy ból spowodowany regularną ekspozycją na działanie wody i wilgoci; dolegliwościach, którym towarzyszy ból spowodowany długotrwałym noszeniem, słuchawek lub woskowiną, która zatyka przewód słuchowy zewnętrzny; dolegliwościach, którym towarzyszy ból spowodowany częstym stosowaniem detergentów, które niszczą naturalną błonę osłaniająca przewód słuchowy zewnętrzny.Wytwórca: EmergoPharm Sp. z o.o. sp.k.Podmiot prowadzący reklamę: Adamed Pharma S.A.

LIX/14123/10/23