NFZ ma jasne zasady. Ci pacjenci wchodzą do gabinetu poza kolejnością

Istnieje jednak spora grupa osób, którym przysługuje prawo do wizyty bez czekania. Zapisane w przepisach zasady dają im pierwszeństwo przed innymi pacjentami, a placówki medyczne muszą te prawa respektować.

Prawo do wizyty bez kolejki – kto może z niego korzystać

Nie każda osoba zapisująca się na wizytę musi czekać w długiej kolejce. Ustawodawca wymienił szczególne grupy, które mogą skorzystać z pomocy medycznej szybciej niż inni. Wśród nich są osoby wpisane na krajową listę oczekujących na przeszczepy komórek, tkanek lub narządów. Czas ma w ich przypadku kluczowe znaczenie, dlatego przysługuje im prawo do natychmiastowego dostępu do świadczeń zdrowotnych związanych z transplantacją.

Aby skorzystać z takiego przywileju, pacjent musi mieć przy sobie dokument potwierdzający wpis na listę, wydany przez właściwy ośrodek. Bez niego placówka medyczna może odmówić przyjęcia poza kolejnością.

Jak działa system pierwszeństwa w NFZ

Każda osoba posiadająca ustawowe uprawnienie do wizyty poza kolejnością powinna zostać przyjęta w dniu zgłoszenia, a jeśli to niemożliwe – w najbliższym możliwym terminie. To obowiązek, który ciąży na każdej placówce działającej w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia.

Zasady te obejmują nie tylko konsultacje z lekarzem, ale również badania diagnostyczne i świadczenia szpitalne. W przypadku ambulatoryjnej opieki specjalistycznej placówka ma obowiązek udzielić świadczenia w ciągu siedmiu dni roboczych od momentu zgłoszenia.

Kolejki do lekarzy coraz dłuższe

Według danych NFZ i organizacji pacjenckich czas oczekiwania na wizytę w Polsce stale się wydłuża. W wielu poradniach trzeba czekać nawet kilka miesięcy, a w skrajnych przypadkach ponad rok. System pierwszeństwa nie rozwiązuje problemu w pełni, ale stanowi istotne wsparcie dla tych, którzy wymagają natychmiastowej pomocy.

Lekarze zwracają uwagę, że znajomość przepisów i korzystanie z nich może uratować zdrowie, a nawet życie. – Bez jasno określonych zasad wiele osób nie otrzymałoby pomocy na czas – podkreślają specjaliści.

Te osoby mogą wejść do lekarza bez kolejki

Lista osób, które mają pierwszeństwo w dostępie do świadczeń zdrowotnych, jest obszerna i obejmuje:

• Kobiety w ciąży, którym przysługuje priorytetowy dostęp do wszystkich świadczeń zdrowotnych;
• Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi i Zasłużonych Dawców Przeszczepu;
• Inwalidów wojennych, wojskowych oraz kombatantów;
• Dawców krwi, którzy oddali co najmniej trzy donacje krwi lub jej składników, w tym osocza po COVID-19 w okresie epidemii lub zagrożenia epidemicznego (po 14 marca 2020 r.);
• Żołnierzy zastępczej służby wojskowej oraz osoby deportowane do pracy przymusowej;
• Działaczy opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych;
• Żołnierzy zawodowych, jeśli korzystają ze świadczeń w placówkach nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej;
• Weteranów poszkodowanych oraz żołnierzy i pracowników, których uszczerbek na zdrowiu wynosi co najmniej 30 proc.;
• Dzieci i młodzież do 18. roku życia, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie lub nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, powstałą w okresie prenatalnym lub w trakcie porodu;
• Osoby z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności lub wymagające stałej opieki innej osoby.

Szpital i SOR – kiedy decyduje stan zdrowia

W szpitalnych oddziałach ratunkowych sytuacja wygląda nieco inaczej. O tym, kto zostanie przyjęty jako pierwszy, decyduje nie status pacjenta, lecz jego stan zdrowia. Personel medyczny dokonuje tzw. triażu, czyli medycznej oceny pilności interwencji. Osoby w stanie zagrożenia życia zawsze mają pierwszeństwo.

Jeśli jednak pacjent uprawniony wymaga hospitalizacji, szpital musi przyjąć go w trybie natychmiastowym lub ustalić najbliższy możliwy termin przyjęcia – także poza kolejnością.

Jak skorzystać z przywileju leczenia bez czekania

Aby móc zostać przyjętym poza kolejnością, pacjent powinien zgłosić swoje uprawnienia już podczas rejestracji. Wymagane jest przedstawienie odpowiedniego dokumentu – legitymacji, orzeczenia lub zaświadczenia potwierdzającego prawo do pierwszeństwa.

Wielu pacjentów nie korzysta z tego prawa z powodu niewiedzy. Nieinformowanie rejestracji o posiadanym statusie sprawia, że osoby uprawnione są zapisywane jak wszyscy inni pacjenci, mimo że mogłyby skorzystać z natychmiastowej pomocy.

Świadczenia zdrowotne bez czekania – co obejmują

Prawo do wizyty poza kolejnością obejmuje nie tylko konsultacje lekarskie, ale również badania i zabiegi. Uprawnieni pacjenci mogą szybciej uzyskać skierowanie na rezonans magnetyczny, tomografię komputerową, zabiegi chirurgiczne czy rehabilitację.

Każda placówka działająca w ramach NFZ ma obowiązek zapewnić takie świadczenia bez zwłoki. Odmowa przyjęcia osoby uprawnionej poza kolejnością jest złamaniem prawa i może prowadzić do konsekwencji administracyjnych dla placówki.