Rewolucja w zakupach. Kaucja za opakowania wchodzi w życie

System dotyczy:

• plastikowych butelek do 3 litrów,
• puszek metalowych do 1 litra,
• szklanych butelek wielorazowych do 1,5 litra (od 2026 roku).

Za plastik i puszki kaucja wynosi 50 groszy, a za szkło 1 zł. Opłata będzie naliczana osobno na paragonie. Klient zapłaci ją przy zakupie i odzyska przy zwrocie pustego opakowania.

Oznaczenie „Kaucja” – jak rozpoznać właściwą butelkę

Najważniejszy element to etykieta. Tylko prostokąt ze strzałkami, napisem „Kaucja” i kwotą gwarantuje możliwość odzyskania pieniędzy.

Wiceminister klimatu Anita Sowińska przyznawała: – Myślę, że tak w ciągu sześciu miesięcy powinniśmy mieć większość nowych opakowań na rynku. Możliwe jest też, że od początku „nie będzie jeszcze żadnego opakowania” objętego systemem. Do przyjmowania opakowań zobowiązane są sklepy o powierzchni handlowej powyżej 200 mkw.. To także apteki, drogerie czy sklepy sportowe sprzedające napoje.

– Prowadzący takie zbiórki mają obowiązek oznaczenia tych punktów. Taka informacja będzie widoczna dla klientów – podkreślał Marek Pogorzelski.

Mniejsze sklepy będą musiały przyjmować wyłącznie szklane butelki wielorazowe, ale mogą dobrowolnie dołączyć do systemu.

Zwrot kaucji – warunki i procedury

Oddawane opakowania muszą być puste, niezgniecione, z czytelnym kodem kreskowym. W przypadku butelek plastikowych wymagana jest nakrętka.

Zwrot kaucji możliwy będzie w automatach – zwrotomatach, które pojawią się w dużych marketach. W mniejszych sklepach obsługa będzie przyjmować butelki ręcznie. Klient otrzyma gotówkę lub bon, który można wymienić na pieniądze.

Operatorzy systemu przygotowują mapy online. Jedna z firm informuje, że na jej platformie znajduje się już ponad 570 punktów, a wkrótce ma ich być ponad 10 tysięcy.

Pozostali operatorzy przewidują sieć obejmującą nawet 40–50 tysięcy punktów w całej Polsce. Dzięki temu każdy konsument powinien mieć dostęp do miejsca zwrotu.

Wyjątki od systemu kaucyjnego

Nie wszystkie opakowania będą objęte kaucją. System nie dotyczy m.in.:

• butelek szklanych jednorazowych,
• opakowań po mleku i nabiale,
• kartonów.

W lokalach gastronomicznych kaucja nie będzie naliczana, jeśli butelka zostanie wykorzystana na miejscu. Jeśli jednak klient zabierze ją ze sobą – opłata obowiązuje.

Kontrole i prawa konsumentów

Sklepy muszą przyjmować opakowania. Odmowa z powodu braku miejsca jest niedopuszczalna. W razie awarii automatu klient ma prawo oddać butelki w kasie i odzyskać pieniądze.

Nieprawidłowości można zgłaszać do Inspekcji Handlowej, UOKiK lub rzeczników konsumentów.

System wprowadzono głównie po to, by spełnić wymagania Unii Europejskiej – 77 proc. selektywnej zbiórki do 2028 roku i 90 proc. od 2029 roku.

Nieodebrana kaucja zasili finansowanie całego systemu i zostanie przeznaczona na rozwój infrastruktury. To oznacza nie tylko więcej punktów zbiórki, ale też poprawę efektywności recyklingu w całym kraju.