Nie tylko portfele odczuwają tę nocną operację. Przesunięcie zegara wpływa także na organizm. Zmniejszenie ekspozycji na światło słoneczne w okresie zimowym powoduje, że rośnie produkcja melatoniny, co prowadzi do większej senności.
– W zimie naturalnie potrzebujemy więcej snu z powodu mniejszej ekspozycji na światło słoneczne, co wpływa na produkcję melatoniny (hormonu snu), ale zmiana czasu może początkowo zakłócić rytm dobowy organizmu – wskazują eksperci.
Nic więc dziwnego, że wiele osób porównuje adaptację do zmiany czasu do efektów podróży międzykontynentalnej.
Pracownicy nocni pracują dłużej, niż przewiduje grafik
Najbardziej dotkliwie skutki przestawiania zegarów odczuwają ci, którzy pracują w godzinach od 22:00 do 6:00. Gdy zegarek cofa się o godzinę, ich zmiana trwa realnie nie osiem, lecz dziewięć godzin. Harmonogram może pozostać ten sam, ale rzeczywisty czas spędzony w pracy wydłuża się.
„Przepisy jasno określają, że za każdą godzinę nadliczbową należy się standardowe wynagrodzenie oraz dodatek — pięćdziesiąt procent w dni powszednie lub sto procent w nocy, niedziele i święta.”
Ta jedna dodatkowa godzina może więc być opłacona znacznie wyżej niż pozostałe.
Kodeks pracy gwarantuje rekompensatę
Pracodawca nie ma dowolności w traktowaniu pracy w noc zmiany czasu. Jeśli dojdzie do przekroczenia ustalonego wymiaru, musi wypłacić wynagrodzenie za nadgodzinę wraz z przysługującym dodatkiem. W przypadku pracy nocnej, a więc częstej podczas zmiany czasu, stawka ta jest szczególnie korzystna.
W zależności od dnia tygodnia i konkretnego harmonogramu pracownik może otrzymać 50 proc. lub nawet 100 proc. dodatku do standardowej stawki godzinowej. W praktyce oznacza to, że jedna godzina spędzona przy pracy w noc zmiany czasu bywa warta podwójnie.
Jak firmy obchodzą przepisy?
Nie wszystkie zakłady pracy chcą ponosić dodatkowe koszty. Część pracodawców dostosowuje grafik tak, by zmiana nie generowała nadgodzin. Popularnym rozwiązaniem jest skracanie zmiany o godzinę lub oddanie jej w innym dniu.
Są też przedsiębiorstwa, które stosują równoważny system czasu pracy, dopuszczający wydłużenie dniówki nawet do 12 godzin. W takim układzie dodatkowa godzina niejako „rozpływa się” w grafiku, a pracownik nie widzi jej w postaci osobnego dodatku płacowego.
Czy zmiana czasu z letniego na zimowy zostanie z nami na stałe?
O tym, że system dwukrotnego w ciągu roku przestawiania zegarków może przejść do historii, mówi się głośno od wielu lat. Polska, podczas swojej prezydencji w strukturach europejskich, rozmawiała z innymi państwami o możliwym zakończeniu tego zwyczaju.
„Od siedmiu lat, a więc od kiedy pojawił się projekt dyrektywy znoszącej zmianę czasu, nie udało się ustalić, czy w Unii Europejskiej istnieje zainteresowanie tą kwestią oraz czy lepiej byłoby pozostać przy czasie zimowym czy letnim.”
Problem polega na tym, że część krajów preferuje pozostanie przy czasie zimowym, inni natomiast chcą przyjąć letni jako obowiązujący standard. Dopóki nie zapadnie wspólna decyzja, dotychczasowe zasady pozostaną w mocy.
Europejczycy chcą skończyć z cofaniem zegarków
Choć politycy nie doszli do porozumienia, mieszkańcy kontynentu są bardziej zdecydowani. W konsultacjach przeprowadzonych przez Komisję Europejską w 2018 roku aż 84 proc. uczestników opowiedziało się za zniesieniem zmiany czasu.
Polacy również wyrazili swoje zdanie. Według badań CBOS z 2019 roku 74 proc. ankietowanych chciałoby na stałe pozostać przy czasie letnim. Co ciekawe — mimo że to właśnie czas zimowy uznawany jest za naturalny dla naszej szerokości geograficznej.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.