Dokument nie przewiduje zmian w obecnie obowiązujących zasadach dotyczących momentu, w którym można zakończyć aktywność zawodową, lecz pokazuje, że system wymaga modernizacji w innych obszarach. Wskazano również, iż filozofia funkcjonowania mechanizmów składkowych umożliwia teoretycznie zakończenie pracy już po czterdziestym roku życia, choć oznaczałoby to drastycznie niskie świadczenia.
Emerytura od 40. roku życia? Nadchodzą ważne zmiany w logice systemu
Jednym z kluczowych elementów przedstawionego przeglądu jest podkreślenie, że konstrukcja systemu opiera się przede wszystkim na zgromadzonym kapitale składkowym. Oznacza to, że formalne przejście na świadczenie jest możliwe w każdym wieku, o ile zgromadzone środki wystarczą do wyliczenia świadczenia, choćby minimalnego. Analiza wyjaśnia jednak, że takie decyzje mają charakter czysto teoretyczny, ponieważ świadczenia uzyskane po tak krótkiej aktywności byłyby na skrajnie niskim poziomie. Kierunek zmian wskazuje natomiast na wzmacnianie mechanizmów zachęcających do dłuższej aktywności zawodowej.
W dokumencie podkreślono, że obecny model premiowania wydłużania pracy już działa. Coraz więcej osób kontynuuje zatrudnienie mimo nabycia prawa do świadczenia, co ma bezpośredni wpływ zarówno na wysokość ich przyszłych wypłat, jak i na równowagę finansową całego systemu. Stąd rekomendacja dotycząca dalszego rozszerzania zachęt. Podejście to ma zastępować ewentualne zmiany w przepisach dotyczących wieku pozwalającego zakończyć karierę zawodową.
Rosnące różnice emerytur kobiet i mężczyzn – kluczowy problem systemu
W raporcie przywołano również dane, które w ostatnich latach stają się jednym z najbardziej widocznych sygnałów dysproporcji. W ciągu trzech lat świadczenie uzyskało blisko milion osób. Zestawienie wysokości wypłat pokazuje jednak, że różnice między kobietami a mężczyznami rosną z każdym rokiem.
W grudniu 2022 r. przeciętna wypłata świadczenia dla mężczyzn wynosiła 3628,09 zł, podczas gdy kobiety otrzymywały 2468,43 zł. Po roku wartości wzrosły odpowiednio do 4251,56 zł i 2920,98 zł, a w grudniu 2024 r. wyniosły już 4818,02 zł oraz 3321,12 zł. Luka zwiększyła się z 1159,66 zł do 1496,90 zł w ciągu dwóch lat. Zdaniem autorów dokumentu jest to konsekwencja różnic w przebiegu aktywności zawodowej, w tym krótszych okresów składkowych i niższych wynagrodzeń kobiet.
Wskazano, że dalsze prace analityczne będą konieczne, aby dopracować mechanizmy ograniczające narastanie tych rozbieżności. Jest to jedno z kluczowych wyzwań, zważywszy na prognozy demograficzne mówiące o dalszym zróżnicowaniu sytuacji ekonomicznej grup emerytalnych.
Wiek emerytalny bez zmian – priorytetem zachęty do dłuższej pracy
W części dotyczącej kluczowych rekomendacji podkreślono jasno, że propozycja zmian w granicy wieku uprawniającego do świadczenia nie jest obecnie rozważana. Podkreślono, że – „Obecny wiek emerytalny zapewnia osobom starszym poczucie bezpieczeństwa”. Uznano również, że większe korzyści dla systemu przynosić będzie rozwijanie instrumentów motywujących do pozostawania na rynku pracy, zamiast ingerowania w ustawowe uregulowania.
Obecnie stosowane narzędzia – takie jak możliwość łączenia pracy ze świadczeniem czy premiowanie opóźniania momentu jego pobierania – mają być kontynuowane i wzmacniane. Zwrócono uwagę, że ich skuteczność jest zauważalna już teraz, co stanowi uzasadnienie dla dalszego wzmacniania tej grupy instrumentów. W ocenie autorów opracowania to właśnie te działania zapewnią systemowi stabilność w kolejnych latach.
Kierunek reform a wyzwania demograficzne
W dokumencie szeroko opisano również wpływ starzenia się populacji na przyszłość finansów świadczeń. Malejąca liczba osób czynnych zawodowo i rosnąca liczba świadczeniobiorców oznaczają konieczność poszukiwania dodatkowych instrumentów równoważących system. Proponowane podejście zakłada stopniowe wprowadzanie korekt i udoskonaleń, zamiast gwałtownych zmian.
Wskazano także, że wyzwania demograficzne mają charakter trwały, dlatego konieczne będzie stałe monitorowanie kondycji systemu. Niezbędna jest m.in. analiza wpływu rynku pracy na strukturę płatników składek oraz rozwijanie działań, które zwiększają aktywność zawodową osób starszych. Ma to przeciwdziałać negatywnym skutkom demografii bez konieczności zmian ustawowych w zakresie wieku.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.