Już 29 marca 2025 roku mieszkańcy Polski będą mieli okazję zobaczyć to rzadkie zjawisko w postaci częściowego zaćmienia Słońca. Choć nie będzie to zaćmienie całkowite, nadal stanowi ono wyjątkową okazję do obserwacji i nauki o ruchach ciał niebieskich.
Czym jest zaćmienie Słońca?
Zaćmienie Słońca to wyjątkowy moment, kiedy Księżyc przechodzi między Słońcem a Ziemią, rzucając cień na naszą planetę. W zależności od tego, jak dokładnie się ustawi, możemy obserwować różne rodzaje zaćmień:
-
Całkowite – gdy Księżyc zasłania całą tarczę Słońca i na krótki czas zapada mrok.
Częściowe – gdy Księżyc przesłania jedynie fragment tarczy słonecznej, pozostawiając część Słońca widoczną.
Obrączkowe – gdy Księżyc znajduje się w najdalszym punkcie swojej orbity i jego średnica kątowa jest mniejsza od średnicy kątowej Słońca, tworząc jasną obręcz wokół ciemnego dysku Księżyca.
Hybrydowe – rzadkie zaćmienie, które z niektórych miejsc na Ziemi wygląda jak całkowite, a z innych jak obrączkowe.
To, że zaćmienia nie zdarzają się co miesiąc, mimo regularnych cykli Księżyca, wynika z faktu, że jego orbita jest nachylona pod kątem około 5 stopni względem orbity Ziemi. W większości przypadków Księżyc przechodzi nieco powyżej lub poniżej tarczy słonecznej, ale kilka razy w roku jego pozycja jest idealna do utworzenia zaćmienia.
Przebieg zaćmienia Słońca w Polsce
Zaćmienie Słońca 29 marca 2025 roku będzie widoczne jako częściowe na terenie całej Polski, choć jego natężenie będzie zależeć od lokalizacji obserwatora. Stopień zakrycia tarczy słonecznej przez Księżyc będzie różny w różnych częściach kraju:
-
Świnoujście – 16,5% zakrycia tarczy słonecznej
Warszawa – 7,3%
Rzeszów – 3,6%
Zjawisko rozpocznie się około 11:50, osiągnie maksymalną fazę około 12:28, a zakończy się przed 13:06. Choć nie będzie to spektakularne całkowite zaćmienie, to jednak nadal warto je obserwować – zwłaszcza że pogoda o tej porze roku często sprzyja obserwacjom nieba.
Jak bezpiecznie oglądać zaćmienie?
Patrzenie na Słońce bez odpowiednich zabezpieczeń jest niebezpieczne i może prowadzić do poważnego uszkodzenia wzroku. Promieniowanie słoneczne może trwale uszkodzić siatkówkę, dlatego podczas obserwacji zaćmienia należy stosować specjalne środki ochrony.
Bezpieczne sposoby obserwacji:
-
Okulary do obserwacji Słońca – wyposażone w specjalne filtry słoneczne, które blokują szkodliwe promieniowanie UV i podczerwone.
Filtry słoneczne do teleskopów i lornetek – pozwalają na bezpieczne śledzenie zjawiska w powiększeniu.
Metoda rzutowania obrazu – polega na skierowaniu teleskopu lub lornetki na Słońce i rzutowaniu jego obrazu na białą kartkę papieru.
Nie wolno patrzeć na Słońce przez:
-
Zwykłe okulary przeciwsłoneczne – nie zapewniają odpowiedniej ochrony.
Płyty CD, dyskietki i inne domowe metody – mogą sprawiać wrażenie, że przyciemniają światło, ale nie filtrują szkodliwego promieniowania.
Klisze fotograficzne – również nie blokują wystarczającej ilości światła podczerwonego.
Gdzie oglądać zaćmienie?
Zaćmienie będzie widoczne w całym kraju, ale jeśli ktoś chce uzyskać najlepsze warunki do obserwacji, powinien wybrać miejsce z otwartym horyzontem i jak najmniejszym zanieczyszczeniem powietrza.
Wiele instytucji astronomicznych w Polsce organizuje specjalne pokazy zaćmienia. Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego zaprasza na wspólne obserwacje w Warszawie, gdzie będzie można skorzystać z profesjonalnych teleskopów z filtrami słonecznymi i posłuchać komentarzy ekspertów. W razie niesprzyjającej pogody planowane są transmisje internetowe.
Czy zaćmienie wpływa na przyrodę?
Zaćmienia Słońca od wieków wzbudzały zainteresowanie nie tylko wśród astronomów, ale także biologów i badaczy zachowań zwierząt. Podczas całkowitych zaćmień Słońca niektóre zwierzęta zaczynają zachowywać się tak, jakby zapadała noc – ptaki przestają śpiewać, a owady dzienne chowają się do swoich schronień. Choć w przypadku częściowego zaćmienia efekt ten nie będzie aż tak wyraźny, można zauważyć chwilowe ochłodzenie powietrza oraz zmianę natężenia światła.
Kiedy kolejne zaćmienia Słońca w Polsce?
Zaćmienia Słońca nie są rzadkością na świecie, ale możliwość ich obserwacji z konkretnej lokalizacji zdarza się o wiele rzadziej.
Najbliższe zaćmienia częściowe w Polsce:
-
2 sierpnia 2027 roku – kolejne częściowe zaćmienie, nieco większe niż to z 2025 roku.
26 stycznia 2028 roku – obrączkowe zaćmienie, ale w Polsce widoczne jako częściowe.
Najbliższe zaćmienie całkowite widoczne w Polsce:
-
7 października 2135 roku – pierwsze całkowite zaćmienie Słońca, które będzie można zobaczyć w całości z terenu Polski.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.