- Ciężką pracą włókniarek i włókniarzy zbudowana została Łódź przemysłowa. Dziś w symboliczny sposób chcemy złożyć przede wszystkim hołd dla tych, dzięki którym Łódź powstała. Efekty tego ducha i ciężkiej pracy pozostały, czyli miasto z unikatową, związaną z przemysłem i tkanką miejską architekturą czy wielokulturowością - powiedziała Hanna Zdanowska.
!reklama!
Z okazji 200-lecia Łodzi Przemysłowej wydana została Kronika Miasta Łodzi. Na razie wydanie internetowe (link poniżej). Miasto planuje również szereg innych wydarzeń związanych z obchodami. Pod hasłem „200 lat Łodzi Przemysłowej” w przyszłym roku odbędą się roku Targi na Styku Kultur. Planowane są również historyczne warsztaty włókiennicze dla młodzieży, a także akcja filmowo-zdjęciowa w mediach społecznościowych przybliżająca historię łódzkich fabryk. W planach jest również rozpisanie międzynarodowego konkursu na najlepsze budowle charakteryzujące Łódź w kreatywnym trybie gry komputerowej Minecraft.
Obchody otworzył projekt „200 lat ulicy Ogrodowej” i prezentacja wystawy fotografii archiwalnych, przygotowanej przez Stowarzyszenie Byłych Włókniarzy i Włókniarek oraz Sympatyków Historii Łodzi „Ludzie Fabryki”. Prezes stowarzyszenia Anna Lisiewicz opowiedziała o projekcie poświęconym ulicy, a także zachęciła do zwiedzania wystawy oraz ulicy Ogrodowej z przewodnikiem.
Dokładnie 200 lat temu 18 września 1820 roku przyjęto ustawę rządową Królestwa Polskiego, która dała możliwość utworzenia miast fabrycznych na bazie dóbr państwowych i sprowadzenia tam osadników z zagranicy. Drugi dokument z 30 marca 1821 roku zawarty w Zgierzu precyzuje przywileje dla nowo przybyłych rzemieślników. A zatem od jesieni 1820 roku do wiosny 1821 roku kształtowały się zręby Łodzi przemysłowej, która w krótkim czasie stała się głównym centrum włókiennictwa na terenach Królestwa, a nawet w Europie.
Bezpośrednim wykonawcą i wizjonerem tej idei był Rajmund Rembieliński ówczesny prezes Komisji Województwa Mazowieckiego, który wskazał Łódź jako możliwy ośrodek rozwoju przemysłu włókienniczego. On wytyczył Nowe Miasto, pierwszą osadę sukienników, a potem Łódkę i kolejne kolonie. Obok Rembielińskiego do niezwykle dynamicznego rozkwitu Łodzi przyczynili się także: namiestnik gen. Józef Zajączek, Stanisław Staszic, Franciszek Drucki-Lubecki, Tadeusz Mostowski, a potem sławne rody fabrykanckie: Geyerów, Grohmanów, Scheiblerów, Bidermannów, Poznańskich i wielu innych przedsiębiorców wielu narodowości.
W ciągu zaledwie 100 lat z rolniczego miasteczka, liczącego kilka tysięcy mieszkańców Łódź przekształca się w wielką metropolię z pół milionem obywateli, setkami fabryk i warsztatów. Pozycję lidera polskiego włókiennictwa miasto zachowało także w okresie II Rzeczypospolitej, a potem także w czasach PRL. Po transformacji monokultura przemysłowa upada, a Łódź poszukuje nowych dróg rozwoju także w innych branżach: produkcji sprzętu AGD, logistyce, sektorze usług biurowych, branży IT, nowoczesnych technologii i przemysłów kreatywnych.
Historia Łodzi Przemysłowej
Pierwsze wzmianki o Łodzi pochodzą z 1332 roku. W lipcu 1423 roku - król Władysław Jagiełło nadał jej przywilej lokacyjny. W tym okresie Łódź otrzymała 28-łanowy obszar. Podstawą egzystencji jej mieszkańców było rolnictwo. Ten okres jej dziejów określany jest nazwą okresu "Łodzi rolniczej". W połowie XVI w. miasteczko liczyło 650-800 mieszkańców.
Z początkiem XIX wieku rozpoczyna się okres prosperity miasta. Przybywają nowi mieszkańcy, rzemieślnicy i kupcy, ożywiają się targi i jarmarki.
Dzieje wielkiej kariery Łodzi rozpoczęły się dopiero w I połowie XIX wieku. Zniesiono granicę celną między Królestwem a Rosją. Powstał krajowy przemysł włókienniczy, w którym Łódź wyniesiona została do rangi wiodącego ośrodka polskiego przemysłu tekstylnego.
Twórcą i patronem nowoczesnej Łodzi był Rajmund Rembieliński. Dzięki jego staraniom Łódź zaliczono w 1820 roku do tzw. miast fabrycznych. Pierwsi osadnicy przybyli do miasta w roku 1822 - w ciągu 8 lat było już ponad tysiąc rękodzielniczych rodzin. One to dały początek rozwojowi przemysłu włókienniczego w mieście.
Pierwsza łódzka osada włókiennicza - "Sukiennicze Nowe Miasto" powstało w 1823 roku - rok ten uważany jest za początek "Łodzi przemysłowej".
Łódź staje się "Ziemią Obiecaną" dla tysięcy rzesz biedoty wiejskiej i małomiasteczkowej. Z wioski zagubionej wśród wierzbowej łozy, z bagien i torfowisk zaczęło się wyłaniać miasto.
Od narodzin do rozkwitu Łodzi przemysłowej minęło zaledwie pół wieku. Już w roku 1825 w miescie uruchomiono pierwszą przędzalnię bawełny wybudowaną przez przybyłego z Saksonii Kristiana Fryderyka Wendischa.
W roku 1839 w fabryce L. Geyera zainstalowano pierwszą w polskim przemyśle bawełnianym maszynę parową. W fabryce K. Scheiblera w 1855 r. uruchomiono mechaniczną przędzalnię, zaś pierwszą tkalnię mechaniczną w 1866 r. w fabryce J. Heinzla.
Bardzo szybki wzrost liczebny Łodzi w XIX wieku był wynikiem imigracji ze wsi i małych miasteczek. Napływali także osadnicy z państw ościennych głównie z Czech i Saksonii, sporadycznie z Anglii, Francji i Szwajcarii. Pod względem tempa przyrostu liczby ludności Łódź biła wszelkie ówczesne rekordy - niemal co 10 lat podwajała liczbę swoich mieszkańców (1860 - 32 tys., w 1897 r. - 314 tys.).
W latach 1828 - 1880, Łódź ulegała ogromnym przeobrażeniom. Po tym okresie weszła w fazę szybkiego rozwoju, koncentracji kapitału i wzrostu produkcji.
Lata 1870 - 1890 to okres najintensywniejszej w dziejach Łodzi rozbudowy przemysłu. Powstaje szereg wielkich zakładów bawełnianych m.in. I.K. Poznańskiego (1872) oraz J. Heinzla i Kunitzera (1879). Rozwija się też produkcja wyrobów wełnianych, lnianych, jedwabnych, gumowych, maszyn włókienniczych i innych. W tym okresie Łódź wkroczyła na drogę wielkokapitalistycznego rozwoju.
Koncentracja kapitału w wielkim przemyśle włókienniczym wywołała poważne zmiany własnościowe i prawno-organizacyjne. Ich wyrazem było przekształcenie przedsiębiorstw jednoosobowych i spółek jawnych w spółki akcyjne.
Terytorium miasta nie było przygotowane ani do racjonalnego wchłonięcia ogromnej rzeszy nowych mieszkańców, ani do właściwego zlokalizowania dużej liczby nowych fabryk (w 1908 roku 340 tysięczne miasto zajmowało ten sam obszar, na którym w 1840 roku zamieszkiwało zaledwie 13 tys. osób). Głód terenów budowlanych spowodował przełamanie granic administracyjnych miasta. Powstają pierwsze przedmieścia łódzkie: Bałuty i Chojny - dzielnice nędzy, chaotycznie i prymitywnie zabudowane, pozbawione jakichkolwiek urządzeń komunalnych. Rodziła się nowa struktura klasowa wywołująca nowe konflikty. Za murami miasta kryła się nie tylko historia, ale losy ludzi, dzieje przemysłu - bez mała cały burzliwy wiek dziewiętnasty.
Już w 1861 roku w Łodzi doszło do zniszczenia krosien mechanicznych w fabryce Scheiblera. Natomiast w roku 1892 dochodzi do pierwszego na ziemiach polskich strajku powszechnego znanego pod nazwą "Buntu Łódzkiego".
W latach 1905-1907 kilkadziesiąt tysięcy robotników Łodzi powtórnie stanęło do walki o swoje prawa. W wyniku krwawych starć zginęło lub było rannych kilkaset osób, wielu uczestników walk aresztowano. Mimo kryzysu w początkach XX wieku liczba ludności Łodzi wzrosła do 408 tys. w roku 1910 oraz 506 tys. w roku 1913. Obszar miasta w roku 1906 uległ zwiększeniu do 38,1 km2. U progu I wojny światowej Łódź była jednym z najgęściej zaludnionych miast przemysłowych świata (13.280 osób na 1 km2).
W czasie I wojny światowej miasto znalazło się pod okupacją niemiecką. Wojna przerwała proces gospodarczego rozwoju, Łódź straciła aż 43 % mieszkańców. Przemysł włókienniczy przez cały okres międzywojenny znajdował się w stanie kryzysu.
Nie pomogło nawet uzyskanie przez miasto w 1922 roku rangi miasta wojewódzkiego.
Źródło: UMŁ
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.