Kleszcze to nie tylko borelioza. Azjatyckie i afrykańskie gatunki nowym nośnikiem groźnych chorób

Choroby odkleszczowe. W Polsce niedawno pojawiły się nowe gatunki kleszczy

Kleszcze są niebezpiecznymi nosicielami chorób. Ich ukąszenia mogą powodują nie tylko boreliozę, ale również szereg niebezpiecznych dla życia i zdrowia chorób. Wśród nich wymienić można np. kleszczowe zapalenie mózgu, którego ciężki przebieg może doprowadzić do porażenia kończyn i mięśni oddechowych, trudności w oddychaniu i mówieniu, trudności w połykaniu czy problemów z równowagą. 

Niebezpiecznym gatunkiem kleszcza, który w Polsce spotykany jest zaledwie od kilku lat to Haemaphysalis concinna. Bytuje na terenach od Półwyspu Iberyjskiego aż po Kamczatkę i Daleki Wschód, Japonię i Chiny, ale głównie na stepach i lasostepach. Pasożyt od tysięcy lat żywi się krwią zwierząt kopytnych, ale od czasu rozpoczęcia hodowli zwierząt przez człowieka, jego celem stały się owce, kozy, bydło, a nierzadko i ludzie.

Choć uważa się, że wybiera gorące, stepowe tereny, jego pojawienie się w Polsce tłumaczy się postępującymi zmianami klimatycznymi rzutującymi na wzrost temperatury.

Musimy nastawić się również na zetknięcie z innym, groźnym rodzajem pasożyta. Przypadki dotąd niespotykanych  nas w kraju afrykańskich gatunków kleszczy, zostały już zauważone w Niemczech.

Od najczęściej występujących na terenie Polski kleszczy różni je rozmiar - są kilkukrotnie większe. To zwłaszcza Hyalomma marginatum i Hyalomma rufipes, z czego ten drugi gatunek jest najpospolitszym kleszczem w Afryce. Wspomniane gatunki przenoszą groźne choroby nerek i wątroby.

Jak zapobiegać chorobom odkleszczowym?

• Unikaj spacerów porośniętymi brzegami rzek, w wysokich trawach, leśnych mokradłach - to naturalne środowisko bytowania kleszczy.
• Ubieraj się odpowiednio – zakładaj spodnie i bluzy z długimi rękawami, noś wysokie buty i nakrycie głowy.
• Wybieraj ubrania o jasnych kolorach – na jasnym tle można szybciej zaobserwować kleszcza i usunąć go zanim dojdzie do ukąszenia.
• Stosuj środki odstraszające kleszcze (np. kremy, aerozole, olejki).
• Po wizycie w lesie, parku lub innym miejscu bytowania kleszczy dokładnie obejrzyj całe ciało - zwróć szczególną uwagę na okolice brzucha, piersi, pachwin i kolan - to częste obszary ukąszeń kleszczy.

Co zrobić po ukąszeniu kleszcza?

• Usuń kleszcza niezwłocznie po zaobserwowaniu ukąszenia.
• Nie stosuj żadnych środków wspomagających usuwanie kleszcza, np. masła, oliwy z oliwek czy kosmetyków do ciała.
• Nie rozgniataj, nie wyciskaj!
• Nie usuwaj kleszcza gołymi palcami – użyj pęsety. Chwyć go blisko skóry i wyciągaj delikatnie obracając, aż do całkowitego usunięcia.
• Po usunięciu kleszcza zdezynfekuj miejsce ukąszenia.
• Obserwuj miejsce ukąszenia, sprawdzaj czy nie rozwija się rumień wędrujący.